ραψωδία Ι

 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΔΥΣΣΕΑ:

-Προβάλει τη φιλοξενία και το αίσθημα δικαίου (ισόμοιρο τραπέζι) του Αγαμέμνονα, προσπαθώντας να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα για την επανασύνδεση των δύο ανδρών.

-εκθέτει με συντομία  την κρίσιμη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι Αχαιοί.

-Αναλύει την κατάσταση παραθέτοντας συγκεκριμένα στοιχεία (κυρίως την αλαζονική και επιθετική συμπεριφορά του Έκτορα).

-Υπενθυμίζει στον Αχιλλέα τις νουθεσίες του Πηλέα προς το γιο του (αξία αυτοκυριαρχίας)

-Απαριθμεί τα πολύτιμα δώρα που του προσφέρει ο Αγαμέμνων.

-Επιστρατεύει συναισθηματικά επιχειρήματα ικετεύοντας τον να λυπηθεί τουλάχιστον τους Αχαιούς και τονίζει την ηθική επιβράβευση(δόξα, τιμή) σε περίπτωση που δεν τον συγκινήσουν τα υλικά δώρα.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑ

Επιβεβαιώνεται ακόμα μια φορά η ρητορική του δεινότητα και η πολυμήχανη φύση του. Χρησιμοποιεί άλλοτε συναισθηματικά και άλλοτε λογικά επιχειρήματα, προκειμένου να πετύχει το στόχο του. Έχει επίγνωση του βαθμού δυσκολίας αυτής της παρέμβασης και προσπαθεί να είναι προσεχτικός και ουδέτερος. Κολακεύει έμμεσα τον Αχιλλέα, στοχεύει στο φιλότιμό του και τονίζει ανώτερες αξίες όπως τη μεγαλοψυχία, την αγάπη προς τους συντρόφους, τη δόξα και την τιμή κ.α(αξίες που χαρακτηρίζουν και τον ίδιο άλλωστε.)

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ ΑΧΙΛΛΕΑ

-Δηλώνει ότι θα μιλήσει καθαρά και ξάστερα και ότι οι αποφάσεις του είναι αμετάκλητες.

-Προβάλλει ως αιτία της στάσης του την αχαριστία που του έδειξαν οι Αχαιοί. Νιώθει ότι άδικα θυσιαζόταν όλον αυτόν τον καιρό.

-Με μια σειρά ρητορικών ερωτήσεων και μια παρομοίωση εκφράζει την πίκρα του και το παράπονο του για την αρπαγή της Βρισηίδας.

-Υποτιμά και ειρωνεύεται τον Αγαμέμνονα αναφορικά με το χτίσιμο τείχους.

-Απειλεί ότι θα φύγει την επομένη στη Φθία μιας και δεν τον ενδιαφέρει να πολεμήσει τον Έκτορα. Συνιστά στους άλλους αρχηγούς να είναι προσεχτικοί ώστε να μην ξεγελάσει και αυτούς και ξεδιάντροπος Αγαμέμνονας.

- Απορρίπτει τα δώρα, δηλώνοντας ότι δεν έχει ανάγκη από υλική επιβράβευση αλλά ηθική δικαίωση (η ψυχή και η αξιοπρέπεια δεν εξαγοράζονται).

-Επιλέγει το αντιηρωικό ιδανικό και προτρέπει τους Αχαιούς να βρουν άλλη λύση στο πρόβλημά τους ή να φύγουν και αυτοί!

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΑΧΙΛΛΕΑ

Φαίνεται ειλικρινής και αμετάπειστος. Απεχθάνεται τους διπρόσωπους ανθρώπους. Προβάλλει έντονα το θέμα της τιμής και της  αξιοπρέπειας. Δεν είναι διατεθειμένος να εξαγοραστεί και να προδώσει τις ηθικές του αξίες. Από την άλλη μεριά είναι πεισματάρης, προσβλητικός και εκδικητικός απέναντι στον Αγαμέμνονα, αλαζονικός σε σχέση με την αξία του στον Τρωϊκό πόλεμο και εγωιστής που δεν βάζει το κοινό καλό (σωτηρία Αχαιών) πάνω από ο δικό του. Φτάνει σε σημείο να απορρίψει το ηρωϊκό ιδανικό που τον χαρακτηρίζει απόλυτα εξαιτίας της τεράστιας απογοήτευσης και ατίμωσης που νιώθει.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ-ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Στ. 323-327 Παρομοίωση (Αναφορικό μέρος στ.323-324, Δεικτικό μέρος στ.325-327, Κοινός όρος=αφοσίωση με αυταπάρνηση)

Στ.321-322, 337-340 Ρητορικές ερωτήσεις

Στ.379-387 Σχήμα Αδυνάτου

ΣΗΜΕΙΑ ΟΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΑΝΥΠΟΧΩΡΗΤΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ

-στ.314-315 (κανένας δεν μπορεί να τον πείσει)

-στ.358-359 (αύριο θα κάνει θυσίες και θα φύγει)

-Στ.375 (δεν με ξεγελά πάλι ο Αγαμέμνων)

-στ.379-387 (και είκοσι φορές παραπάνω δώρα να του δώσει, δεν τα δέχεται)

-Στ. 425-426 (εγώ θα μείνω στον θυμό μου)

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ και ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

-249-250: Αν γίνει το κακό, δύσκολα αναστρέφεται.

-252-259: Οι γονείς ξέρουν πολύ καλά τα ελαττώματα των παιδιών τους και προσπαθούν να τους διδάξουν το σωστό.

-στ. 256-257: Πρέπει να είμαστε μεγαλόψυχοι, ταπεινοί και να δείχνουμε αυτοκυριαρχία και όχι αλαζονεία.

-στ.309 : οι σωστοί άνθρωποι είναι ειλικρινείς και όχι διπρόσωποι

-στ.316: Η αχαριστία είναι πολύ κακό πράγμα σε αντίθεση με την αναγνώριση ευγνωμοσύνης.

-στ.340-349 Όλοι οι σύζυγοι αγαπούν τις γυναίκες τους και πασχίζουν γι’ αυτές.

-στ. 408-409: Η ψυχή μας δεν είναι ούτε λάφυρο, ούτε εξαγοράζεται.

-414-415: Η αγάπη για τη ζωή (και η επιστροφή στην πατρίδα).

                                                            

Ενότητα 20

ΕΝΟΤΗΤΑ 20

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΩΣΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ(1862) ΕΩΣ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ (1909)

ΑΦΙΞΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄- ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΕΠΤΑΝΗΣΩΝ (1864)

Μετά την έξωση του Όθωνα, ορίζεται βασιλιάς από το 1863-1913 ο Γεώργιος Α΄.

Ταυτόχρονα η Αγγλία, υπό την πίεση επτανήσιων επαναστατών παραχωρεί τα Επτάνησα στο ελληνικό κράτος (1863-64).

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1864

Το σύνταγμα του 1844 θέσπιζε τη συνταγματική μοναρχία και ήταν συντηρητικό.

Το σύνταγμα του 1864 θέσπιζε τη βασιλευόμενη δημοκρατία:

- Βασίζεται στη δημοκρατική αρχή δηλαδή αναγνωρίζει τη λαϊκή κυριαρχία.

- Ανώτατος άρχοντας ορίζεται ο βασιλιάς.

- Νομοθετική εξουσία: βασιλιάς και Βουλή από κοινού.

- Εκτελεστική: βασιλιάς και υπουργοί (που διορίζει ο ίδιος)

- Δικαστική: ανεξάρτητη

ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Α. Αλέξανδρος Κουμουνδούρος: δεσπόζει πολιτικά 1864-1881, διανέμει εθνικές γαίες σε ακτήμονες, εφαρμόζει αλυτρωτική πολιτική. Παύεται από το Γεώργιο Α΄ γιατί ενεπλάκη στην Κρητική επανάσταση (1866-1869)

Β. Προβλήματα πολιτεύματος-κοινοβουλευτισμού: Πολίτες πιέζουν πολιτικούς για διορισμούς στο δημόσιο (ρουσφετολογία), πελατειακές σχέσεις βουλευτών και ψηφοφόρων, αναξιοκρατία ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ αυθαίρετη παρέμβαση βασιλιά στην πολιτική (παράγοντας πολιτικής αστάθειας).Κυβερνήσεις αρεσκείας του.

Γ. Χαρίλαος Τρικούπης : αντιτάχθηκε στις αυθαιρεσίες του βασιλιά με το άρθρο του "Τις πταίει;" και εισάγει την αρχή της δεδηλωμένης ( υποχρεώνει το βασιλιά να αναθέτει την κυβέρνηση σε πρόσωπο που έχει την ψήφο εμπιστοσύνης της βουλής και όχι της δικής του αρεσκείας. Έτσι ενισχύθηκε η λαϊκή αντιπροσωπεία και το δημοκρατικό στοιχείο του πολιτεύματος)

ΔΙΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Ως αποτέλεσμα της αρχής της δεδηλωμένης δεσπόζουν δυο κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία  (τα μικρότερα διαλύονται ή ενσωματώνονται σε μεγάλα) : του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ

- Στόχοι : Δημιουργία σύγχρονου κράτους και οικονομικά ανεπτυγμένου, μεγάλα έργα υποδομής (σιδηρόδρομος, διώρυγα Κορίνθου κ.α), αξιοκρατία διορισμών, ανασυγκρότηση ένοπλων δυνάμεων, ειρηνική συμβίωση με οθωμανική αυτοκρατορία

- Μέσα επίτευξης : βαριά φορολογία, δάνεια, κεφάλαια ομογενών.

ΘΕΣΕΙΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΗΛΙΓΙΑΝΝΗ

- Ελαφριά φορολογία, υποστήριξη μεσαίων/κατώτερων στρωμάτων, εύνοια προς τους οπαδούς του, αναξιοκρατία (καταργεί τον τρικουπικό νόμο περί προσόντων των δημοσίων υπαλλήλων)

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Το 1893 ο Τρικούπης κηρύττει την Ελλάδα υπό πτώχευση

Ο επόμενος πρωθυπουργός ο Δηλιγιάννης εμπλέκεται στο κρητικό ζήτημα (Μεγάλη Ιδέα) που προκάλεσε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στη Θεσσαλία.

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 1897

Η Ελλάδα υφίσταται:

- ταπεινωτική ήττα από τους Τούρκους (αρχιστράτηγος ο διάδοχος Κωνσταντίνος)

- πληρωμή τεράστιας πολεμικής αποζημίωσης στο σουλτάνο.

- την επιβολή επιτροπής Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Οι Δυνάμεις ανέλαβαν τη διαχείριση της ελληνικής οικονομίας για να εξασφαλίσουν την αποπληρωμή του νέου δανείου που σύναψε η Ελλάδα για την πολεμική αποζημίωση.

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΕΩΣ ΤΟ 1908

- Η ήττα του 1898, η οικονομική δυσπραγία και ο διεθνής οικονομικός έλεγχος, οι αυθαιρεσίες του βασιλιά Γεωργίου Α’ στην πολιτική και στο στρατό διογκώνουν τη λαϊκή δυσφορία που καταλήγει σε στρατιωτικό κίνημα (Γουδί 1909)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιος αναγορεύτηκε βασιλιάς των Ελλήνων μετά τον Όθωνα και από ποιους;
2. Γιατί η Αγγλία πρόσφερε στο Γεώργιο τα Επτάνησα και πότε ενώθηκαν αυτά με το ελληνικό κράτος;
3. Ποια μορφή πολιτεύματος θεσπίστηκε με το σύνταγμα του 1864 και τι προβλέπει αυτό ( το σύνταγμα ) για την άσκηση των εξουσιών;
4. Να συγκρίνετε το σύνταγμα του 1864 με το σύνταγμα του 1844 ως προς τη μορφή του πολιτεύματος, την άσκηση των εξουσιών, τα φιλελεύθερα στοιχεία.
5. Ποιος πολιτικός δέσποζε την περίοδο 1864 – 1881 και ποια πολιτική εφάρμοσε;
6. Πώς λειτουργούσε ο κοινοβουλευτισμός αυτή την περίοδο και ποιες ήταν οι αιτίες αυτής της λειτουργίας;
7. Ποιος εξέφρασε την αντίθεσή του στον τρόπο λειτουργίας του πολιτεύματος και πώς; Ποια ήταν η στάση του βασιλιά;
8. Ποιο σύστημα ονομάστηκε δικομματισμός και πώς προέκυψε;
9. Ποιοι ήταν οι στόχοι της πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη και ποιες οι κύριες πλευρές της πολιτικής του;
10.  Ποια μέτρα πήρε ο Χαρίλαος Τρικούπης,  για να εφαρμόσει το πολιτικό του πρόγραμμα;
11.  Ποιες ήταν οι πολιτικές θέσεις του Θεόδωρου Δηλιγιάννη;
12.  Σε ποια οικονομική κατάσταση βρισκόταν η χώρα το 1893 και ποιο το αποτέλεσμα των εκλογών του 1895;
13.  Ποια ήταν η κατάσταση της χώρας την περίοδο 1895 – 1897;
14.  Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897: πεδίο επιχειρήσεων, αποτέλεσμα, συνέπειες για την Ελλάδα.
15.  Ποια ήταν η στάση του λαού απέναντι στους πολιτικούς και στα Ανάκτορα μετά την ήττα του 1897 και ποια η στάση του βασιλιά στην πολιτική ζωή της χώρας;
16.  Σε ποιο γεγονός οδήγησε η συνεχής παρέμβαση του βασιλιά και των Ανακτόρων στην πολιτική ζωή και στη λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων;

Χρήσεις ονοματικής φράσης

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

ΟΝΟΜΑΤΙΚΗ ΦΡΑΣΗ-ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Πρόταση είναι η βασική μονάδα του λόγου που συγκροτείται από λέξεις και φράσεις και εκφράζει ένα μόνο, πλήρες και αυτοτελές νόημα. Πχ Τα παιδιά παίζουν.

Κάθε πρόταση αποτελείται από δύο βασικά μέρη:

Α) Ονοματική Φράση (Ο.Φ): κεντρική λέξη-πυρήνας= ουσιαστικό

Β) Ρηματική Φράση (Ρ.Φ): κεντρική λέξη-πυρήνας= ρήμα

Ο.Φ	Ρ.Φ
Τα παιδιά	παίζουν
Τα περισσότερα παιδιά	παίζουν
Τα περισσότερα παιδιά της γειτονιάς	παίζουν μπάλα
Τα παιδιά που είναι στο σχολείο	παίζουν κάθε μέρα μπάλα στο προαύλιο

Σημείωση: Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω τόσο στην Ο.Φ όσο και στη Ρ.Φ μπορούν να υπάρχουν απαραίτητοι προσδιορισμοί και συμπληρώματα δηλαδή να έχουν απλή ή διευρυμένη μορφή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Μια Ο.Φ μπορεί να είναι μέρος μιας ρηματικής φράσης:

  Πχ. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εφαρμόζουν τους κανόνες διατροφής.

                           Ο.Φ                                                              Ο.Φ                  Ρ.Φ

 

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗΣ ΦΡΑΣΗΣ

Εκτός από ουσιαστικό, πυρήνας της Ο.Φ μπορεί να είναι κάποιο άλλο στοιχείο που μπορεί να λειτουργήσει ή να αντικαταστήσει ένα ουσιαστικό.

- αντωνυμία: Εγώ παίζω

- Επίθετο: Οι κακοί τιμωρούνται.

- Μετοχή: Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.

- αριθμητικό: Χιλιάδες πολέμησαν στο βαλκανικό μέτωπο.

- Άλλο μέρος του λόγου ή φράση: Το τρέχω είναι ρήμα.

- Δευτερεύουσα ονοματική πρόταση: Όποιος πεινάει καρβέλια ονειρεύεται.

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΗΣ ΦΡΑΣΗΣ

1)Υποκείμενο του ρήματος: Είναι η λέξη ή φράση για την οποία γίνεται λόγος στην πρόταση και φανερώνει ποιος ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Το εντοπίζουμε κάνοντας την ερώτηση ποιος-α-ο.

βρίσκεται πάντα σε πτώση ονομαστική.

Π.χ Πολλά παιδιά δεν τρώνε πρωινό. (ποια δεν τρώνε;)

      Εγώ δε συμφωνώ (ποιος δε συμφωνεί;)

      Η εταιρία καταστράφηκε οικονομικά. (ποια καταστράφηκε;)

      Ο Γιώργος κοιμάται. (ποιος κοιμάται;)

      Όλοι οι μαθητές θέλουν εκδρομή. (ποιοι θέλουν εκδρομή)

2) Αντικείμενο του ρήματος: Είναι η λέξη ή φράση στην οποία μεταβαίνει η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος. Το εντοπίζουμε κάνοντας την ερώτηση τι ή ποιον-α-ο. Βρίσκεται συνήθως σε αιτιατική και σπάνια σε γενική.

Πχ. Ο δάσκαλος (Υ) τιμώρησε τους μαθητές. (ποιους τιμώρησε;)

       Το Υπουργείο(Υ)συνέταξε οδηγίες (τι συνέταξε;)

       Ο Γιώργος (Υ)διαβάζει ένα βιβλίο (τι διαβάζει;)

      

3) Κατηγορούμενο: είναι η λέξη (επίθετο ή ουσιαστικό κ.α) που αποδίδει μια ιδιότητα στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο μέσω ενός συνδετικού ρήματος (είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, θεωρώ, θεωρούμαι, καλούμαι, ονομάζομαι, εκλέγομαι κλπ.)

Πχ. Το 1 στα 10 ελληνόπουλα είναι παχύσαρκο.

       Ο πατέρας του ήταν ένα φτωχός άνθρωπος.

       Ο πατέρας μου εκλέχτηκε δήμαρχος

       Αυτός θεωρείται αυθεντία στο είδος του.

       Πολλοί θεωρούν τη διατροφή μας την πιο υγιεινή (κατηγ. στο αντικείμενο)

4) Εμπρόθετος προσδιορισμός (Ο.Φ ύστερα από πρόθεση=με, σε, για, από , χωρίς, αντί , μετά, παρά κλπ.)

Π.χ Μπήκα στην τάξη με την ψυχή στο στόμα.

      Η κυρία μας μίλησε για τα ομηρικά έπη.

      Έφτιαξα ένα γλυκό χωρίς ζάχαρη./με ζάχαρη.

5) Ετερόπτωτος προσδιορισμός: Μια λέξη ή φράση σε πτώση γενική μπορεί να συμπληρώνει την έννοια ενός ουσιαστικού σε ονομαστική.

Πχ. Σήμερα υπάρχει ποικιλία νέων αγαθών(συμπληρώνει το ποικιλία).

      Περιεργάζομαι την παράταξη των γλυκισμάτων(συμπληρώνει το παράταξη).

6) ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ

Είναι το επίθετο ή άλλη λέξη σε θέση επιθέτου που προσδιορίζει ένα ουσιαστικό και φανερώνει μια μόνιμη ιδιότητά του. Συνήθως φανερώνει:

- ύλη (ξύλινη καρέκλα , πλαστικό ποτήρι)

- μέγεθος (μικρό δωμάτιο, θεόρατος βράχος)

- σχήμα (στρόγγυλο τραπέζι, μακρόστενο κουτί)

- χρώμα (κόκκινα μαλλιά, ασπρόμαυρη εικόνα)

- χρόνο ( σύγχρονα προβλήματα, ετήσια θητεία)

- ποσό (πολύς κόσμος, λιγοστά πράγματα)

- τόπο/θέση/προέλευση (ελληνικά προϊόντα, θαλάσσια σπορ, μεσογειακή διατροφή)

- κατηγορία/είδος (άγριο ζώο, κύριο πιάτο, βιολογικά προϊόντα )

- ποιότητα (καλός καιρός, φυσικός χυμός, καταπληκτική δουλειά).

Πάντα βρίσκεται στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τον προσδιοριζόμενο όρο.

Εκτός από επίθετα, ως επιθετικοί προσδιορισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

- Μετοχές(σκουριασμένο κουτάλι, αριθμητικά (τρεις αδελφές), αντωνυμίες (τέτοια συμπεριφορά είναι απαράδεκτη), ουσιαστικά που δηλώνουν ηλικία,επάγγελμα εθνικότητα (γέρος άνθρωπος, γιατρός άνθρωπος,  Έλληνας αθλητής, Ιόνιο πέλαγος), εμπρόθετα ουσιαστικά (είναι άνθρωπος χωρίς/με πείρα), επιρρήματα με άρθρο (κοίταζαν το απέναντι βουνό)

Προσοχή: πολλά επίθετα έχουν ουσιαστικοποιηθεί πχ. Οι νέοι (ενν. άνθρωποι), πήγα Δημοτικό (ενν.σχολείο)