Η Αληθινή αξία του δαχτυλιδιού (Από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι “Να σου πω μια ιστορία”)

Υπάρχει μια παλιά ιστορία για ένα παιδί που πήγε να ζητήσει τη βοήθεια ενός σοφού:

“Ήρθα, δάσκαλε, γιατί νοιώθω τόσο ασήμαντος που δεν έχω όρεξη να κάνω τίποτα. Μου λένε ότι δεν αξίζω τίποτα, ότι δεν κάνω τίποτα σωστά, ότι είμαι αδέξιος και χαζός. Πως μπορώ να βελτιωθώ; Τι μπορώ να κάνω για να με εκτιμήσουν περισσότερο;”

Ο δάσκαλος, χωρίς να τον κοιτάξει, του είπε:

“Πόσο λυπάμαι, αγόρι μου. Δεν μπορώ να σε βοηθήσω γιατί πρώτα πρέπει να λύσω ένα δικό μου πρόβλημα. Μετά, ίσως..” και ύστερα από μια παύση συνέχισε : “Αν θέλεις να με βοηθήσεις εσύ, μπορεί να λύσω γρήγορα το πρόβλημά μου και μετά να μπορέσω να σε βοηθήσω.”

“Ε…μετά χαράς, δάσκαλε” είπε διστακτικά ο νεαρός, νοιώθοντας ότι τον υποτιμούσαν για άλλη μια φορά και μετέθεταν τις ανάγκες του.

“Ωραία” συνέχισε ο δάσκαλος. Έβγαλε το δαχτυλίδι που φορούσε στο αριστερό του χέρι και το έδωσε στο αγόρι, λέγοντας :”Πάρε το άλογο που είναι εκεί έξω και τρέξε στην αγορά. Πρέπει να πουλήσω αυτό το δαχτυλίδι για να πληρώσω ένα χρέος. Είναι ανάγκη να πάρεις όσο περισσότερα χρήματα μπορείς για αυτό. Και με κανέναν τρόπο μη δεχτείς λιγότερα από ένα χρυσό φλουρί. Πήγαινε και έλα με το χρυσό φλουρί όσο πιο γρήγορα μπορείς.”

Ο νεαρός πήρε το δαχτυλίδι κι έφυγε. Μόλις έφτασε στην αγορά άρχισε να προσφέρει το δαχτυλίδι στους εμπόρους που το κοίταζαν με κάποιο ενδιαφέρον, ώσπου ο νεαρός έλεγε τι ζητούσε γι’ αυτό.

Όταν το παιδί έλεγε “ένα χρυσό φλουρί” άλλοι γελούσαν, άλλοι του γύριζαν τις πλάτες και μόνο ένας γέροντας φάνηκε αρκετά ευγενικός για να μπει στον κόπο να του εξηγήσει ότι ένα χρυσό φλουρί ήταν πάρα πολύ για ένα δαχτυλίδι. Θέλοντας να βοηθήσει, ένας του πρόσφερε ένα ασημένιο νόμισμα κι ένα μπακιρένιο τάσι, όμως, ο νεαρός είχε οδηγίες να μη δεχτεί λιγότερα από ένα χρυσό φλουρί κι έτσι απέρριψε την προσφορά.

Αφού προσπάθησε να πουλήσει το κόσμημα σε όποιον συνάντησε στο δρόμο του στην αγορά – και σίγουρα θα ήταν πάνω από εκατό άτομα – , παραδέχτηκε την αποτυχία του, καβάλησε το  άλογο και γύρισε πίσω.

Πόσο θα ήθελε ο νεαρός να είχε ένα χρυσό φλουρί για να το δώσει στο δάσκαλο και να τον γλυτώσει από το πρόβλημά του. Έτσι, θα έπαιρνε κι αυτός τη συμβουλή και τη βοήθεια του δασκάλου.

Μπήκε μέσα στην κάμαρη.

“Δάσκαλε” είπε, “λυπάμαι. Είναι αδύνατο να τα καταφέρω. Ίσως να μπορούσα να πάρω δύο ή τρία ασημένια, όμως, νομίζω ότι δεν μπορώ να γελάσω κανέναν για την πραγματική αξία του δαχτυλιδιού.”

“Αυτό που είπες είναι πολύ σημαντικό, νεαρέ μου φίλε” απάντησε χαμογελώντας ο δάσκαλος. “Πρέπει πρώτα να μάθουμε την αληθινή αξία του δαχτυλιδιού. Καβάλησε πάλι το άλογο και πήγαινε στον κοσμηματοπώλη. Ποιος άλλος θα ξέρει καλύτερα; Πες του ότι θέλεις να το πουλήσεις και ρώτησέ τον πόσα μπορεί να πιάσει.Ομως, μην του το πουλήσεις όσα κι αν σου προσφέρει. Γύρισε πίσω με το δαχτυλίδι.”

Ο νεαρός καβάλησε  το άλογο κι έφυγε πάλι.

Ο κοσμηματοπώλης εξέτασε το δαχτυλίδι στο φως του κεριού, το κοίταξε με το φακό, το ζύγισε και μετά είπε στο παιδί:

“Πες στο δάσκαλο, αγόρι μου, ότι αν θέλει να το πουλήσει αμέσως, δεν μπορώ να του δώσω παραπάνω από πενήντα οχτώ χρυσά φλουριά για το δαχτυλίδι του.”

“Πενήντα οχτώ χρυσά;” φώναξε το παιδί.

“Ναι” απάντησε ο κοσμηματοπώλης. “Βέβαια,, με λίγη υπομονή θα μπορούσαμε να βγάλουμε γύρω στα εβδομήντα χρυσά φλουριά, όμως, αν είναι επείγον…”

Ο νεαρός έτρεξε συγκινημένος στο σπίτι του δασκάλου να του πει τα καθέκαστα.

“Κάθισε” του είπε ο δάσκαλος αφού τον άκουσε. “Είσαι κι εσύ σαν αυτό το δαχτυλίδι. ‘Ενα πολύτιμο και μοναδικό κόσμημα. Και σαν τέτοιο, πρέπει να σ΄εκτιμήσει ένας αληθινός ειδικός. Γιατί στη ζωή σου γυρίζεις εδώ κι εκεί ζητώντας να εκτιμήσει ο καθένας την πραγματική σου αξία;”

Και μ’ αυτά τα λόγια, έβαλε πάλι το δαχτυλίδι στο μικρό του δάχτυλο του αριστερού του χεριού.

ΓΚΟΤΧΟΛΤ ΕΦΡΑΙΜ ΛΕΣΙΝΓΚ Η ιστορία του δαχτυλιδιού (ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ)

α΄μέρος

1.Να αφηγηθείτε γραπτά με δικά σας λόγια το παραμύθι του Νάθαν. Μπορείτε να εμπλουτίσετε την αφήγηση σας και με διάλογο.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Συνοδέψτε το κείμενο σας με κάποια σχετική φωτογραφία ή ζωγραφιά.

2.Ποιες είναι οι 3 θρησκείες που αναφέρονται έμμεσα στο κείμενο; Με τη βοήθεια του καθηγητή των Θρησκευτικών να περιγράψετε με λίγα λόγια κάποια βασικά σημεία του δόγματος τους.(τοποθετήστε τα στον πίνακα)

3. Ποια κοινά στοιχεία αναδεικνύονται ανάμεσα στα δύο πρόσωπα του παρακάτω ποιήματος;

Γιασίν Μεχμέτ, «Οι Συμπατριώτες μου»

Ο ένας ήταν μουσουλμάνος
Ο άλλος ήταν χριστιανός
Κι' οι δυο τους
κάθε πρωί αντικρίζανε τον ήλιο
στην ίδια θέση.

Ο ένας τρώει ελληνικά
Ο άλλος τούρκικα
Κι' οι δυο τους
σκληρά δουλεύουν και κοιμούνται
μ' άδειο στομάχι
όχι σαν μουσουλμάνοι
μήτε σαν χριστιανοί
Σαν πεινασμένοι.

Καλούν τον Θεό τους σε μια γλώσσα
που δεν μοιάζει μ' ελληνικά
ούτε με τουρκικά
Με γλώσσα μοιάζει νηστικών που λαχταρούν
κάτι τ' αγαπημένο
Λίγο Ψωμί και λίγη Ειρήνη

Ο ένας ήταν μουσουλμάνος
Ο άλλος ήταν χριστιανός.

[πηγή: Υποστήριξη Δημόσιων Σχολείων, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου <http://www.schools.ac.cy]

4. Ο συγγραφέας ζει σε μια εποχή όπου στην Ευρώπη αναπτύσσεται το κίνημα του Διαφωτισμού το οποίο (ανάμεσα σε πολλά άλλα) θέλει να απαλλάξει τον κόσμο από τον θρησκευτικό φανατισμό. Πού φαίνεται αυτό στην παρακάτω πηγή;

Ο Βολτέρος για την ανεξιθρησκία

Απευθύνομαι σε σένα, Θεέ, που δημιούργησες όλα τα όντα. […] Κάνε αυτοί που ανάβουν κεριά με το φως της ημέρας για να σε λατρέψουν να ανέχονται αυτούς που αρκούνται στο φως του ήλιου σου˙ κάνε, αυτοί που φορούν άσπρο ράσο για να σου δείξουν την αγάπη τους να μη μισούν αυτούς που σε αγαπούν το ίδιο, φορώντας μαύρο ράσο.

Πραγματεία περί ανεξιθρησκίας (1763).
Πηγή: http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/

5. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Διαφωτισμού ήταν η συνεχής εγρήγορση του νου,η απαλλαγή από αυθεντίες και προκαταλήψεις, η αναζήτηση της αλήθειας μετά από έρευνα. Αφού διαβάσετε την παρακάτω πηγή προσπαθήστε να ερμηνεύσετε τα λόγια του Σαλαντίν:

Ένας άνθρωπος, όπως εσύ,
δε θα σταθεί αμετακίνητος εκεί,
που η τύχη και η γέννηση τον έχουν ρίξει·
ή κι αν μείνει, θα μείνει, γιατί καλά το ερεύνησε,
βρήκε τους λόγους και το καλύτερο επέλεξε

Ο ορθός λόγος εναντίον της προκατάληψης

Το πρώτο ήταν να μην παραδέχομαι ποτέ τίποτα για αληθινό, αν δεν το ξέρω ολοφάνερα για αληθινό˙ δηλαδή ν’ αποφεύγω προσεκτικά τη βιασύνη και την προκατάληψη, και να μην περιλαμβάνω της κρίσεις μου τίποτα παραπάνω απ’ ό,τι θα παρουσιάζεται στο νου τόσο ευδιάκριτα ώστε να μη μου δίνεται καμιά ευκαιρία ν’ αμφιβάλλω γι’ αυτό.

Ντεκάρτ, Λόγος περί της μεθόδου (1637), μτφρ. Χρ. Χρηστίδης, Παπαζήσης, Αθήνα 1976, σ. 19.

Β΄μέρος

6.Το δακτυλίδι σαν αντικείμενο έχει πάρα πολλούς συμβολισμούς ανά τους αιώνες. Αναζητήστε κάποια παραδείγματα χρήσης του σε διάφορες ιστορικές εποχές μέχρι τη σημερινή όπου θα καταδεικνύεται ο συμβολισμός του.

7.Το δακτυλίδι επίσης είναι αγαπητό μοτίβο στα παραμύθια, στη λογοτεχνία ακόμα και στον κινηματογράφο. Συνήθως μάλιστα έχει μαγικές ιδιότητες. Μπορείτε να βρείτε 1-2 παραδείγματα;

8.Προσπαθήστε να γράψετε και εσείς ένα παραμύθι (περίπου 150-200 λέξεις) με κάποιο μαγικό δακτυλίδι. Είστε ελεύθεροι να επιλέξετε την πλοκή, ακόμα και αν δεν έχει σχέση με τη θεματολογία του κειμένου που μελετήσαμε. Μην ξεχνάτε ωστόσο τα βασικά στοιχεία (όπως έχετε διδαχθεί) της αφήγησής σας: Χρόνο, τόπο, πρόσωπα, πρόβλημα, εξελίξεις, λύση.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΘΕΩΡΙΑ

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΚΑΤΙ);

►Περιγράφω σημαίνει προσπαθώ να αναπαραστήσω με τον λόγο (προφορικό ή γραπτό) έναν τόπο, ένα αντικείμενο, ένα πρόσωπο, ένα ζώο, μια εικόνα ένα φυσικό φαινόμενο (π.χ δελτίο καιρού), ένα έργο τέχνης, μια συναισθηματική κατάσταση, έναν χαρακτήρα (ηθογράφηση), ένα κτήριο, μια διαδικασία κ.α.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ;

►Είναι ένα είδος κειμένου όπου περιγράφω κάτι (δηλαδή επικρατεί η περιγραφή) 

ΠΟΥ ΤΑ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ ΣΥΝΗΘΩΣ;

Περιγραφικά κείμενα συναντάμε: στη λογοτεχνία, στην επιστήμη, στα σχολικά εγχειρίδια, στις εφημερίδες, οδηγίες χρήσεων μιας συσκευής, σε διαφημίσεις, σε ενημερωτικά φυλλάδια, σε αγγελίες, τουριστικούς οδηγούς, εγκυκλοπαίδειες κ.α

► Η περιγραφή διακρίνεται επίσης σε αντικειμενική και υποκειμενική.

1)Στην πρώτη περίπτωση περιγράφω χωρίς να εκφράσω προσωπικά συναισθήματα, απόψεις ή σχόλια (κείμ.5).

2)Στη δεύτερη περίπτωση (κυρίως στη λογοτεχνία)χρησιμοποιώ ποιητικό και όχι επιστημονικό λόγο και εκφράζω έντονα το προσωπικό στοιχείο π.χ κείμ. 4.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (γενικά)

1.Σαφήνεια, ακρίβεια, λεπτομέρεια

2.Χρήση επιθέτων

3.Πορεία από το γενικό στο ειδικό (δεν ξεκινώ από τις λεπτομέρειες)

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ (ενδεικτικά)

ΠΡΟΣΩΠΟ	ΤΟΠΟΣ	ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
-ΟΝΟΜΑ   -ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ή ΙΔΙΟΤΗΤΑ  -ΗΛΙΚΙΑ  -ΚΑΤΑΓΩΓΗ   -ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ  ή την ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ.  -ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ -ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΤΟΥ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ.  -ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ του(και μαζί μας)  -ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ μας για το άτομο αυτό (π.χ αν είναι φίλος μας)	-ΟΝΟΜΑ -ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ -ΙΣΤΟΡΙΑ (αν έχει) -ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ(μένω ακίνητος και από εκεί περιγράφω) Η ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΜΑΙ (π.χ από βόρεια-νότια, από έξω-μέσα, από πάνω-κάτω κ.λ.π) -ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (ΕΠΙΘΕΤΑ) -ΠΟΤΕ ΠΗΓΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ -ΣΧΕΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΠΟ (εκτός και αν είναι τουριστικός οδηγός) -ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ	-ΤΙ ΕΙΝΑΙ(π.χ ποδήλατο) -ΙΣΤΟΡΙΑ (αν έχει) -ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΠΗΡΑ(αν είναι προσωπικό αντικείμενο) -ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ (υλικό, χρώμα, μέγεθος, λεπτομέρειες, δυνατότητες, εξαρτήματα κ.α) -ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΟΥ ΓΙ΄ΑΥΤΟ(αν είναι προσωπικό)
ΖΩΟ	ΚΤΗΡΙΟ	ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ (γλυπτό,πίνακας)
-ΕΙΔΟΣ /ΡΑΤΣΑ -ΟΝΟΜΑ (αν είναι κατοικίδιο) -ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΟΝΟΜΑ(π.χ σε επιστημονικό φυλλάδιο) -ΠΟΥ ΖΕΙ(επιστημ.φυλλ.) -ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΟ ΑΠΕΚΤΗΣΑ(αν μας ανήκει) -ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (μέγεθος,βάρος, χρώμα δέρματος, ματιών, τρίχωμα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά) -ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ-ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (τι μπορεί να κάνει, τι συνηθίζει ή του αρέσει να κάνει) -ΤΙ ΚΑΝΩ ΜΑΖΙ ΤΟΥ (κατοικίδιο) -ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΟΥ(κατοικίδιο)	-ΟΝΟΜΑ (αν έχει) -ΤΙ ΕΙΝΑΙ (ΠΟΙΑ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ) -ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ -ΠΟΤΕ ΚΤΙΣΤΗΚΕ -ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (Αν είναι μνημείο) -ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, ΥΛΙΚΟ, ΟΡΟΦΟΙ, , ΤΟΙΧΟΙ, ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΠΡΟΣΟΨΗΣ, ΑΥΛΗ κ.α) -ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ (εσωτερικοί  χώροι, διαρρύθμιση, αντικείμενα, διακόσμηση) -ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΩΡΑ (αν ήταν μνημείο) -ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΟ ΓΝΩΡΙΣΑΜΕ -ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΑΥΤΟ -ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ	-ΤΙ ΕΙΝΑΙ -ΤΙΤΛΟΣ (αν έχει) -ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ -ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ -ΠΟΤΕ ΦΤΙΑΧΤΗΚΕ -ΚΑΠΟΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ -ΥΛΙΚΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ,ΧΡΩΜΑ -ΤΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ (με λεπτομέρεια) -ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΕΙ -ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΩΡΑ -ΣΕ ΤΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ -ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ -ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΑΠΟΨΗ ΓΙ΄ΑΥΤΟ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα παραπάνω είναι ενδεικτικά και σε καμιά περίπτωση δεσμευτικά. Άλλωστε είναι τόσο πολλά και ποικίλα τα πράγματα και οι καταστάσεις που μπορούν να περιγραφούν που είναι σχεδόν αδύνατο να ακολουθούν όλα πιστά τις παραπάνω οδηγίες. Το μυστικό σε μια καλή περιγραφή είναι η αναλυτική απεικόνιση και η χρήση επιθέτων!!!!!  

ΑΦΗΓΗΣΗ-ΘΕΩΡΙΑ

Τι είναι η αφήγηση;

Με τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων πραγματικών είτε φανταστικών.

►Η αφήγηση οργανώνεται με άξονα το χρόνο, αλλά τα γεγονότα ή οι καταστάσεις που εξιστορούνται συνδέονται αιτιολογικά μεταξύ τους.(πότε έγινε κάτι, γιατί έγινε, τι το προκάλεσε, ποιες ήταν οι συνέπειες του κ.α)

►Στην αφήγηση χρησιμοποιούνται συνδετικές λέξεις ή φράσεις που δείχνουν: α. τη χρονική σειρά των γεγονότων (π.χ. ύστερα, μετά, στη συνέχεια κ.λπ.)∙ β. την αιτιολογική σχέση μεταξύ τους (π.χ. επειδή, καθώς, αφού, ενώ, έτσι κ.λπ.).

Γιατί στην αφήγηση χρησιμοποιώ πολλά ρήματα;

Το αφηγηματικό κείμενο, επειδή αποτελεί εξιστόρηση της δράσης κάποιων προσώπων-ηρώων, εμπεριέχει δράση και εξέλιξη και γι’ αυτό αξιοποιεί πολύ το ρήμα.

-        Χρησιμοποιεί, έτσι, κυρίως ρήματα δράσης (τρέχω, πέφτω, συναντώ, χτυπώ, αγωνίζομαι κ.λπ.) και ρήματα έκφρασης σκέψεων και συναισθημάτων(σκέφτομαι, νομίζω, αναρωτιέμαι, αισθάνομαι, νιώθω, χαίρομαι, λυπάμαι, φοβάμαι κ.λπ.).

 Ποια κείμενα θεωρούνται αφηγηματικά;

Υπάρχουν τρία είδη αφήγησης:

α. Η μυθοπλαστική αφήγηση, στην οποία κυριαρχεί ο κόσμος της φαντασίας και του μύθου (λογοτεχνία).Τα γεγονότα που εξιστορούνται δεν είναι αληθινά.

β. Η ιστορική αφήγηση, η οποία συνδέεται με την παρουσίαση γεγονότων του πρόσφατου ή παλαιότερου παρελθόντος και συναντάται στην ιστορία.

γ. Η ρεαλιστική αφήγηση, η οποία συνδέεται με την παρουσίαση με σαφή και πειστικό τρόπο γεγονότων του παρόντος και η οποία συναντάται στις καθημερινές συζητήσεις, στα ρεπορτάζ των ειδήσεων κ.λ.π

Ποια δομή πρέπει να ακολουθήσω όταν αφηγούμαι κάτι και τι δεν πρέπει να συμπεριλάβω στο κείμενό μου;

Α. Πληροφορίες για τους «πρωταγωνιστές/ήρωες», το χώρο, το χρόνο, την κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση.

Β. Η εξέλιξη της αφήγησης και η έκβασή της.

Γ. Η λύση (το τέλος της ιστορίας) και η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας. Πολλές φορές η κρίση του αφηγητή μπορεί να συμπίπτει με τη λύση.

Σε τι χρόνο συνήθως αφηγούμαι;

►Κύριος χρόνος της αφήγησης είναι ο αόριστος αλλά και ο παρατατικός. Επίσης συχνά χρησιμοποιείται και ο ιστορικός ενεστώτας(χρησιμοποιώ ενεστώτα για να αφηγηθώ κάτι που έγινε στο παρελθόν) στη θέση του αορίστου, για να δοθεί ζωντάνια στην αφήγηση.

Πώς μπορώ να κάνω μια αφήγηση πιο ζωντανή και παραστατική (σαν να συμβαίνει η ιστορία μπροστά στα μάτια μου);

1.Χρησιμοποιώ Ιστορικό ενεστώτα (αντί για παρελθοντικούς χρόνους)

2.Την εμπλουτίζω με περιγραφές (ανθρώπων, συμπεριφορών, τόπων, αντικειμένων)

3.Βάζω τους ήρωες μου να μιλούν σε ευθύ λόγο (διάλογος)

4.Χρησιμοποιώ εκφραστικά μέσα (παρομοιώσεις, μεταφορές κ.α)     

Ιδιαίτερα στα λογοτεχνικά κείμενα (διηγήματα, μυθιστορήματα, παραμύθια κ.α)

Σημασία δεν έχει μόνο ΤΙ γράφω αλλά και ΠΩΣ το γράφω..

Ειδικά για την αφήγηση στη Λογοτεχνία (α είδος)αναζητώ (όπου μπορώ):

1.Τον χρόνο που γράφεται η ιστορία (πότε το έγγραψε ο συγγραφέας;)

2.Τον χρόνο που εκτυλίσσεται η ιστορία.(δεν αναφέρεται πάντα)

Προσοχή!!Άλλος ο χρόνος συγγραφής και άλλος ο χρόνος της ιστορίας π.χ ο Όμηρος γράφει τα έπη του τον 8^ο αιώνα αλλά αναφέρεται στον 12^ο.

3.Τον τόπο που εκτυλίσσονται τα γεγονότα(δεν αναφέρεται πάντα π.χ παραμύθια Μια φορά και έναν καιρό σε έναν μακρινό τόπο….)

4.Τα πρόσωπα της ιστορίας (ποιοι πρωταγωνιστούν)

5.Ποιο είναι το θεματικό κέντρο της ιστορίας (για ποιο θέμα μας μιλάει)

6.Εξελίξεις-γεγονότα-πρόβλημα

7.Λύση της ιστορίας (ηθικό δίδαγμα)

Επίσης:

1.Ποιος αφηγείται; (Είναι ο συγγραφέας ή κάποιο άλλο φανταστικό πρόσωπο;)

2.Συμμετέχει στην ιστορία (ομοδιηγητικός, ά πρόσωπο) ή όχι (ετεροδιηγητικός, γ΄πρόσωπο);

3.Τα γεγονότα ακολουθούν τη σωστή χρονολογική σειρά (γραμμική αφήγηση) ή υπάρχουν αναδρομικές αφηγήσεις (στη ροή μια αφήγησης παρεμβάλλεται μια άλλη παλιότερη) ή κάποια άλλη τεχνική π.χ in medias res;

ΑΣΚΗΣΗ

Διαβάστε το λαϊκό παραμύθι ‘’Το πιο γλυκό ψωμί’ ’στην ηλεκτρονική διεύθυνση από το βιβλίο ‘’Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Γυμνασίου’’. Στη συνέχεια:

α) Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί με στοιχεία που θα αντλήσετε από το κείμενο.

ΤΟΠΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ
ΠΡΟΣΩΠΑ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΝΑΡΞΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΦΗΓΗΣΗΣ
ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΑΦΗΓΗΣΗΣ