ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ-ΕΥΚΤΙΚΗ-ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ και ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
λύω λύῃς λύῃ λύωμεν λύητε λύωσι	λύσω λύσῃς λύσῃ λύσωμεν λύσητε λύσωσι	λελυκώς-υῖα-ός ὦ, ᾖς, ᾖ λελυκότες-υῖαι-ότα ὦμεν, ἦτε, ὦσι
λύωμαι λύῃ λύηται λυώμεθα λύησθε λύωνται	λύσωμαι λύσῃ λύσηται λυσώμεθα λύσησθε λύσωνται	λελυμένος-η-ο ὦ, ᾖς, ᾖ λελυμένοι-αι-α ὦμεν, ἦτε, ὦσι

ΕΥΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ και ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
λύοιμι λύοις λύοι λύοιμεν λύοιτε λύοιεν	λύσοιμι λύσοις λύσοι λύσοιμεν λύσοιτε λύσοιεν	λύσαιμι λύσαις λύσαι λύσαιμεν λύσαιτε λύσαιεν	λελυκώς-υῖα-ός εἴην,εἴης,εἴη λελυκότες- υῖαι-ότα εἶμεν,εἶτε,εἶεν
λυοίμην λύοιο λύοιτο λυοίμεθα λύοισθε λύοιντο	λυσοίμην λύσοιο λύσοιτο λυσοίμεθα λύσοισθε λύσοιντο	λυσαίμην λύσαιο λύσαιτο λυσαίμεθα λύσαισθε λύσαιντο	λελυμένος-η-ο εἴην,εἴης,εἴη λελυμένοι,-αι,-α εἶμεν,εἶτε εἶεν

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ και ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
-- λύε λυέτω -- λύετε λυόντων ή λυέτωσαν	-- λῦσον λυσάτω -- λύσατε λυσάντων ή λυσάτωσαν	-- λελυκώς-υῖα-ός ἴσθι ἔστω -- λελυκότες-υῖαι-ότα ἔστε ἔστων
-- λύου λυέσθω -- λύεσθε λυέσθων ή λυέσθωσαν	-- λῦσαι λυσάσθω -- λύσασθε λυσάσθων ή λυσάσθωσαν	-- λέλυσο λελύσθω -- λέλυσθε λελύσθων ή λελύσθωσαν

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕΣΗΣ ΦΩΝΗΣ ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ

ουρανικόληκτα (ρ. πράττομαι)	χειλικόληκτα (ρ. γράφομαι)	οδοντικόληκτα (ρ. κομίζομαι)
-- πέπραξο πεπράχθω -- πέπραχθε πεπράχθων ή πεπράχθωσαν	-- γέγραψο γεγράφθω -- γέγραφθε γεγράφθων ή γεγράφθωσαν	-- κεκόμισο κεκομίσθω -- κεκόμισθε κεκομίσθων ή κεκομίσθωσαν

ΡΑΨΩΔΙΑ Χ Ἕκτορος ἀναίρεσις (Ο Θάνατος του Έκτορα)

ΤΥΠΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΜΟΝΟΜΑΧΙΑΣ

Η μονομαχία είναι ένα τυπικό  μοτίβο στην Ιλιάδα καθώς  με αυτή προβάλλεται το ήθος των αντιπάλων, ο ηρωισμός τους, οι αδυναμίες τους και γενικότερα δίνεται περισσότερη έμφαση στον πόλεμο και στα δεινά του απ’ ότι στις γενικευμένες μάχες.

Η μονομαχία του Έκτορα-Αχιλλέα είναι η πιο σημαντική του έπους και ακολουθεί την παρακάτω δομή:

Α΄φάση (στ.247-295)Άγνοια της εξαπάτησης των θεών και της μοίρας

-Αναθάρρηση του Έκτορα (249-253)

-Πρόταση του Έκτορα για σεβασμό του νεκρού αντίπαλου (στ.254-259)

-Απόρριψη (με σχήμα αδυνάτου) της πρότασης από τον Αχιλλέα (στ.261-267)

-Δήλωση του Αχιλλέα ότι ο Έκτορας δεν θα ξεφύγει τον θάνατο (268-272)

-Άστοχη βολή (κοντάρι)του Αχιλλέ-απόκρουση της βολής του Έκτορα (273-295)

Β΄φάση (296-366) Συνειδητοποίηση του δόλου και της μοίρας

-Τραγική διαπίστωση του Έκτορα για το επικείμενο τέλος του (296-302)

-Ηρωική απόφασή του να αγωνιστεί μέχρι τέλος (303-305)

-Ορμητική επίθεσή του Έκτορα με ξίφος (306-311)

-Θανάσιμο χτύπημα του Αχιλλέα προς τον Έκτορα (312-336)

-Παράκληση του Έκτορα να σεβαστεί ο Αχιλλέας το άψυχο σώμα του και άρνηση της ικεσίας από τον Αχιλλέα (337-354)

-Πρόρρηση του Έκτορα για το επικείμενο τέλος του Αχιλλέα.(356-369)

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΘΑΝΑΤΟ ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ

-Συμμετέχουν θεοί (Απόλλωνας-Αθηνά) για να κάμψουν τον αντίπαλο.

- Φορούν την ίδια πανοπλία (του Αχιλλέα )

-Το θανατηφόρο χτύπημα γίνεται με κοντάρι

-Ο νικητής καυχιέται (σαρκαστική αποστροφή) και αποκλείει την πιθανότητα σεβασμού του νεκρού αντίπαλου. Συμπάθεια προς τον ηττημένο.

-Πρόρρηση (προφητική δήλωση) του ετοιμοθάνατου.

-Προσωποποίηση της ψυχής που κατεβαίνει θλιμμένη στον Άδη.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

-Στον Πάτροκλο χρειάστηκε και ένας θνητός (Εύφορβος)

-Ο Πάτροκλος απογυμνώθηκε από τα όπλα, όντας ακόμα ζωντανός.

-Ο Έκτορας ικετεύει τον Αχιλλέα να δοθεί το σώμα του για ταφή.

-Το σώμα του Πατρόκλου θα τιμηθεί ενώ του Έκτορα θα κακοποιηθεί (τον κεντάνε πολλοί Αχαιοί, θα συρθεί βάναυσα με το άρμα…)

ΘΕΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ (ΑΘΗΝΑ)

Η Αθηνά εξαπατά διπλά τον Έκτορα: τον ενθαρρύνει με τη μορφή του Δηΐφοβου να αντιμετωπίσει τον Αχιλλέα , ενώ υποστηρίζει τον τελευταίο συνεχώς (πχ του επιστρέφει το κοντάρι). Δεν είναι τόσο έντονη η παρέμβαση της όσο του Απόλλωνα με τον Πάτροκλο αλλά μας προβληματίζει το ίδιο: Μειώνει η θεϊκή επέμβαση τη νίκη ή είναι απαραίτητη τελικά;

1)Η Αθηνά παρεμβαίνει για να επιταχύνει κάτι, το οποίο θα συνέβαινε και χωρίς την παρέμβασή της.

2)Σε ένα μεγάλο έργο ήταν αναγκαία η θεϊκή συνδρομή, ώστε να μην φτάνουν και οι άνθρωποι σε εκδηλώσεις αλαζονείας.

3)Όσοι έχουν το θεό στο πλάι τους αισθάνονται περήφανοι ηθικά.

4)Ο Όμηρος εκφράζει την συμπάθεια του και την αναγνώριση της αξίας ενός θνητού ο οποίος κάμπτεται με τη βοήθεια (και μάλιστα δόλια) ενός θεού.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

Παρομοιώσεις: στ.262-265 (κ.ο=αδιάλλακτο μίσος). Στ.308-311 (κ.ο=σφοδρή εξόρμηση), στ.317-321 (κ.ο= Απαράμιλλη λάμψη).

Πρόρρηση: στ.357-360

Σχήμα αδυνάτου: 261-265

Αριθμός 3: 251

Προοικονομίες: 270-2 (θάνατος Έκτορα), 287 (θάνατος Έκτορα), 335-336 (σκύλευση Έκτορα και ταφή Πάτροκλου), 340-3(ικεσία Πρίαμου), 357-360 και 366(θάνατος Αχιλλέα)

ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΚΤΟΡΑ

1)Ολοκληρώνεται  η εικόνα του Έκτορα που ξεκίνησε από τη ραψωδία Ζ. Είδαμε πολλές πτυχές του (ηρωισμός, ορμητικότητα, αλαζονεία, τρυφερότητα, δειλία) , όπως συμβαίνει άλλωστε και με όλους τους θνητούς (ανθρωπισμός).

2) Με το θάνατό του προεξοφλείται και η τύχη της Τροίας.

3) Κορυφώνεται η δεύτερη μήνις του Αχιλλέα και τερματίζεται.

4)Προωθείται η εξέλιξη του έπους με την κακομεταχείριση του πτώματός του και την ικεσία του Πρίαμου.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

-Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον.

-Η τιμή του ήρωα είναι πιο σημαντική από τη ζωή του.

-Ακόμα και ο πιο δυνατός ήρωας λυγίζει μπροστά στο θάνατο.

-Ο πόλεμος μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε πραγματικό κτήνος.

-‘Ο,τι είναι να γίνει, ας γίνει μια ώρα αρχύτερα.

-Τα πλήγματα στον νεκρό είναι πράξη ιεροσυλίας.

- Η ταφή του νεκρού και η απόδοση τιμών είναι μέχρι σήμερα αναγκαίοι θεσμοί.

- Το μίσος και η επιθυμία για εκδίκηση μας οδηγούν στα άκρα.