Ενότητα 5

O EΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 18ΟΥ ΑΙ. ΕΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 19ΟΥ

OIKONOMIKOI-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Η ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων Δύσης και Οθωμανικής αυτοκρατορίας ευνόησε την οικονομική άνοδο των Ελλήνων εμπόρων (Εβραίων και Αρμενίων). Παράγοντες:

Α) Ρωσοτουρκική Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή (1774): επέτρεψε την ελεύθερη διακίνηση ελληνικών πλοίων με ρωσική σημαία στα στενά του Βοσπόρου.

Β) Απέχθεια Τούρκων για τις εμπορικές δραστηριότητες

Γ) Περιορισμένη εμπορική δραστηριότητα Άγγλων και Γάλλων εμπόρων στη Μεσόγειο εξαιτίας των ναπολεόντειων πολέμων

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ : Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Σμύρνη, Χίος

Ελληνικές παροικίες (Τεργέστη, Βιέννη, Βενετία, Οδησσός, Αλεξάνδρεια κλπ).

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ

Πατριαρχείο(Πατριάρχης) Ανώτατος Κλήρος	Θρησκευτική ηγεσία υπεύθυνη για τη διάσωση της θρησκείας, γλώσσας. H επίσημη εκκλησία αντιτάχθηκε στις αρχές του διαφωτισμού
Φαναριώτες	Μορφωμένη αριστοκρατία από τη συνοικία Φανάρι της Κων/πολης που χρησίμευαν ως διερμηνείς (δραγουμάνοι) του οθωμ.κράτους ή ως ηγεμόνες (οσμοδάροι) στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες προώθησαν τον νεολλ.διαφωτ.
Προεστοί –πρόκριτοι	Διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες Συγκέντρωναν και παρέδιδαν τους φόρους
Έμποροι-πλοιοκτήτες	Είναι πλούσιοι και προωθούν την παιδεία (χορηγοί)
Αρματολοί	Ένοπλα σώματα σε ακριτικές περιοχές στην υπηρεσία Τούρκων-κάποιοι έγιναν κλέφτες
Κλέφτες	Ζούσαν στα βουνά ληστεύοντας-αδούλωτοι
Αγρότες	Αποτελούν το 80% του πληθυσμού Καλλιεργούν κτήματα κρατικά ή ιδιωτικά Ζουν σε σκληρές συνθήκες
Ναύτες κ.α	Αυξάνονται με την ανάπτυξη του εμπορίου

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΠΡΙΝ ΤΟ 1821

1) Ορλοφικά (1770): αδελφοί Ορλόφ, Πελ/νησος, αποτυχία.

2) Το κίνημα του Λάμπρου Κατσώνη.(1788): νησιά του Αιγαίου, αποτυχία

 Τα δύο παραπάνω υποκινήθηκαν από τη Ρωσία

3) Σούλι (1789-1803) αυτόνομη περιοχή της Ηπείρου (Σουλιοτοχώρια συνομοσπονδία Ελλήνων και Αλβανών) : συγκρούσεις με τον Αλή Πασά Ιωαννίνων, ώσπου το 1803 υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. (έφυγαν σε τρεις φάλαγγες: η μία έφτασε στην Κέρκυρα όπου έζησε σε άθλιες συνθήκες, η δεύτερη χτυπήθηκε από τους Τούρκους στο Ζάλογγο και η Τρίτη κατέληξε στα Άγραφα αλλά σφαγιάστηκε το 1804).

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ (1770-1821)

Είναι το πνευματικό κίνημα που διέδιδε τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στους Έλληνες.

ΣΤΟΧΟΣ: 1) η αφύπνιση του ελληνικού γένους (ίδρυση σχολείων, προώθηση αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και φυσικών επιστημών, χρήση λαϊκής γλώσσας).

2) η προετοιμασία της εθνικοαπελευθερωτικής επανάστασης.

Φορείς: έμποροι και ταξιδευτές στην Ευρώπη, ελληνικές παροικίες στο εξωτερικό.

Αντιδράσεις: εκκλησιαστικοί λόγιοι (θρησκευτική παράδοση-αρχαϊζουσα)

ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ

1) Ρήγας Βελεστινλής:

- Στο έργο του Νέα Πολιτική Διοίκησις οραματίστηκε στη θέση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας μια δημοκρατική βαλκανική κοινοπολιτεία με επικεφαλής την Ελλάδα

- Συνέβαλε στην πνευματική αφύπνιση του Γένους και στην προετοιμασία του αγώνα.

 2) Αδαμάντιος Κοραής:

- Θεωρεί τη μόρφωση απαραίτητη προϋπόθεση για την απόκτηση ελευθερίας

- Υποστηρικτής των φιλελεύθερων ιδεών της Γαλλικής επανάστασης.

- Δεχόταν τη δημοτική γλώσσα όχι όμως αυτούσια.

3) Ανώνυμος (Ελληνική Νομαρχία) : στο έργο αυτό προβάλλεται έντονα η ιδέα ότι οι Έλληνες θα πρέπει να πολεμήσουν μόνοι τους για την ελευθερία.

4) Ιώσηπος Μοισιόδακας, Δημήτριος Καταρτζής: υπερασπιστές δημοτικής γλώσσας

5) Κ. Κούμας: υποστηρίζει μοντέρνες μεθόδους διδασκαλίας

6) Θεόφιλος Καίρης: υπερασπιστής ιδεών Γαλλικής επανάστασης.

                                                                              

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

1.Ποιες διεθνείς συγκυρίες συντέλεσαν στην ανάπτυξη του ελληνικού εμπορίου;

2. Να αναφέρετε μερικά σημαντικά ελληνικά εμπορικά κέντρα της εποχής.

3. Τι ήταν οι ελληνικές παροικίες; Να αναφέρετε μερικές από αυτές.

4. Ποια ήταν η στάση της επίσημης εκκλησίας απέναντι στο διαφωτισμό;

5. Τι γνωρίζετε για τους Φαναριώτες;

6. Ποιες είναι οι διαφορές κλεφτών και αρματολών. Τι κοινό έχουν μεταξύ τους;

7. Σε άσκηση άστρου να παρουσιάσετε επιγραμματικά την κοινωνική διαστρωμάτωση του ελληνισμού αυτής της εποχής (τις κοινων.ομάδες-τάξεις).

8. Να αναφέρετε τρία προεπαναστατικά κινήματα. Ποιο το αποτέλεσμα τους;

9. Τι εννοούμε με τον όρο νεοελλ. διαφωτισμό και ποιοι οι στόχοι του;

10.Να αναφέρετε τους βασικότερους εκπροσώπους του Νεοελλ. Διαφωτισμού.

 

                                                

Εικόνες για Πολυτεχνείο

Ραψ.Α (στ.54-223)

ΙΛΙΑΔΑ

(Ραψωδία Α, στ.54-223).

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

·         στ.54-84: Συνέλευση των Αχαιών, δισταγμός Κάλχα να φανερώσει την αλήθεια.

·         στ.86-106: Διαβεβαιώσεις Αχιλλέα, εξήγηση για την οργή του θεού από Κάλχα.

·         στ.107-121: Βίαιη και υβριστική αντίδραση του Αγαμέμνονα.

·         στ.122-172: Δήλωση του Αχιλλέα ότι θα επιστρέψει στην πατρίδα του.

·         στ. 173-188: Απειλή Αγαμέμνονα

·         στ.188-213: Παρέμβαση της Αθηνάς.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ (106-121):

Α) αμφισβητεί απροκάλυπτα την αντικειμενικότητα της μαντείας.

Β) δεν αποδέχεται την ενοχή του.

Γ) δέχεται ωστόσο να επιστρέψει την Χρυσηίδα (μας εκπλήσσει αυτό).

Δ)αλλά απαιτεί ισάξιο γέρας.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΧΙΛΛΕΑ(122-130)

Α) δεν υπάρχουν άλλα διαθέσιμα λάφυρα

Β)δεν είναι δυνατόν να ξαναμοιράσουν λάφυρα που έχουν δοθεί.

Γ)θα αποζημιωθεί ο Αγαμέμνονας πλουσιοπάροχα μετά την άλωση της Τροίας.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΧΙΛΛΕΑ (131-148)

Α)Θεωρεί ότι ο Αχιλλέας πάει να τον ξεγελάσει

Β) Απειλεί να πάρει το γέρας του Αία ή του Οδυσσέα ή όποιου άλλου θέλει.

Γ)Αμέσως διατάζει να μεταφερθεί η Χρυσηίδα στον πατέρα της.

ΞΕΣΠΑΣΜΑ ΟΡΓΗΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ (στ.149-172)

Α) Αναρωτιέται γιατί συμμετείχε εξαρχής σε έναν πόλεμο που δεν τον αφορούσε.

Β) Αισθάνεται προσβεβλημένος που δεν εκτιμούν τον κόπο του (αχάριστοι) και παραπονιέται ότι πάντα οι Ατρείδες έπαιρναν την μερίδα του λέοντος.

Γ)Απειλεί ότι θα επιστρέψει στη Φθία μαζί με το στρατό του.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ (στ.173-188)

Α) Αδιαφορεί για την απόφαση του Αχιλλέα να φύγει.

Β) Τονίζει πόσο πολύ τον αντιπαθεί (ίσως τον ζηλεύει)

Γ) Υποβαθμίζει τη γενναιότητα  και τη δύναμη του Αχιλλέα, λέγοντας πως απλά είναι δώρο των θεών και όχι πραγματική.

Δ) Διατάζει να πάρει τη Βρισηίδα ως αντάλλαγμα.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΘΗΝΑΣ

Η παρέμβαση της Αθηνάς χαλαρώνει την τεταμένη ατμόσφαιρα. Είναι σχεδόν βέβαιο όμως ότι και ο ίδιος ο Αχιλλέας θα είχε επιλέξει την αυτοσυγκράτηση (συνύπαρξη θεϊκής παρέμβασης και ανθρώπινης ευθύνης). Ξεκαθαρίζουμε ότι αποτράπηκε το φονικό αλλά ο θυμός του Αχιλλέα δεν κατευνάστηκε (οικονομία του έργου).

ΕΠΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ

Όταν ο ήρωας μιλά και ενεργεί αγνοώντας ότι οδηγείται στη συμφορά, ενώ οι ακροατές-αναγνώστες γνωρίζουν τι πρόκειται να του συμβεί. Στον στ. 180 ο Αγαμέμνονας δεν ξέρει τι συμφορές θα ακολουθήσουν με την απουσία του Αχιλλέα.

ΠΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στ. 213-214 προοικονομείται η πρεσβεία (αντιπροσωπεία) των Αχαιών που θα πάνε με πλούσια δώρα να παρακαλέσουν τον Αχιλλέα να επιστρέψει στη μάχη.

ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ ΘΕΟΣ (ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ-ΕΝΑΝΘΡΩΠΙΣΗ)

Α) Επιφάνεια έχουμε όταν ένας θεός κατεβαίνει στον κόσμο των θνητών (είτε φανερώνεται σε πολλούς είτε σε έναν) χωρίς να αλλάξει μορφή.

Β) Ενανθρώπιση έχουμε όταν ένας θεός κατεβαίνει στον κόσμο των θνητών, αφού έχει πάρει όμως τη μορφή κάποιου άλλου θνητού(πχ Αθηνά-Μέντης στην Οδύσσεια).

ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΚΑΒΓΑΣ

Σε αυτή την ενότητα μας παρουσιάζεται ένας σημαντικός ομηρικός καβγάς ανάμεσα στον Αχιλλέα και τον Αγαμέμνονα, ο οποίος αποδεικνύει πόσο ευέξαπτοι και εκρηκτικοί ήταν οι αρχαίοι πρόγονοι μας. Τέτοιους καβγάδες(ηρωικούς) βρίσκουμε και ανάμεσα στους οπλαρχηγούς της Επανάστασης του 1821.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

- Ο νόμος του ισχυρού που επιβάλλει τη θέληση του.

- Ακόμα και οι πιο σκληροί θνητοί υπακούν στο τέλος τις εντολές του θεού.

- Η αχαριστία είναι πολύ πικρή.

- Τους ικανότερους ανθρώπους συνήθως τους ζηλεύουμε.

- Η αυτοσυγκράτηση, η λογική και η σύνεση είναι πολύ σημαντικές αρετές.

- Δεν πρέπει να μιλάμε ή να πράττουμε κάτι, όταν είμαστε πολύ θυμωμένοι.

- Ο άξιος και ο γενναίος αναγνωρίζεται στο τέλος.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποια κατηγορία προσάπτει ο Αγαμέμνονας στον Κάλχα;

2. Να χαρακτηρίσετε τους δυο πρωταγωνιστές σε αυτή την ενότητα.

3. Στην διαμάχη ανάμεσα στους δύο ήρωες ποιος πιστεύετε ότι είχε δίκιο και γιατί;

4. Τι ήταν η Ελλάδα στα χρόνια του Ομήρου;

5. Τι εννοούμε όταν ακούμε σήμερα την φράση ομηρικός καβγάς;

Απλά...αγαπημένο!!!!

Ενότητα 5

Nεοελληνικος Διαφωτισμός from iordanaki2

Γαλλική Επανάσταση (σημειώσεις)

 

Ενότητα 3: ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΑΙΤΙΑ (ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ)

·         Η φιλοσοφία του Διαφωτισμού προπαγάνδιζε μία αποστροφή κατά της απόλυτης μοναρχίας (δημοκρατικό ιδεώδες).

·         Η Αμερικανική επανάσταση άνοιξε το δρόμο για επαναστατικούς αγώνες.

·         Παλαιό καθεστώς και ενίσχυση αστών: Οι αστοί, οι φτωχοί εργαζόμενοι των πόλεων και οι αγρότες δεν είχαν κανένα δικαίωμα στην εξουσία, παρόλο που η αστική τάξη είχε αποκτήσει αξιόλογη δύναμη.(Η Τρίτη τάξη αποτελούσε το 98% του πληθυσμού, οι ευγενείς το 1,5% και ο κλήρος το 0,5%)

·         Η οικονομική κρίση: Το γαλλικό κράτος ήταν στα πρόθυρα οικονομικής καταστροφής (πολεμικές επιχειρήσεις). Επιπλέον, το 1789 η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε δραματικά, λόγω της άσχημης σοδειάς του 1788 και του 1789 και του βαρύ χειμώνα του 1788-1789 (πείνα-λεηλασίες).

ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ)

-          Σύγκληση Γενικών τάξεων από τον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄ (Βερσαλλίες ,1789)

-          Αντί για μεταρρυθμίσεις ο βασιλιάς επιβάλλει νέους φόρους.

-          Η Τρίτη τάξη αυτοανακηρύσσεται Εθνική Συνέλευση αλλά ο βασιλιάς δεν το αποδέχεται και σταματάει τη συνέλευση

-          Οι αντιπρόσωποι της Τρίτης τάξης (και κάποιοι ευγενείς-κλήρος) συγκεντρώνονται στην αίθουσα σφαιριστηρίου και ορκίζονται να μην υποχωρήσουν μέχρι να συντάξουν σύνταγμα.

-          Ο Λουδοβίκος φαίνεται να υποχωρεί και έτσι η Εθνοσυνέλευση αυτοανακηρύσσεται Συντακτική. Στην ουσία όμως ετοιμάζει παρασκηνιακά (κρυφή συγκέντρωση στρατού) τη διάλυση της.

-           Κατάληψη της Βαστίλης, μισητό σύμβολο της απολυταρχίας (14 Ιουλίου 1789, Εθνική Επέτειος και έναρξη της επανάστασης-θεωρητικά ) από το λαό ως ένδειξη συμπαράστασης της Εθνοσυνέλευσης και επαναστατικές ενέργειες στη γαλλική ύπαιθρο.

-          Η Συντακτική συνέλευση καταργεί τα προνόμια των ευγενών και ψηφίζει τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη (26 -08-1789).

-          Κατάληψη των Βερσαλλιών από το λαό (5-10-1789 )

-          ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΒΑΣΙΛΙΑ για παραχώρηση συντάγματος.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

-          Διαμόρφωση τριών πολιτικών ρευμάτων στη Συντακτική:

-          Α) Δεξιά (όχι περαιτέρω αλλαγές)

-          Β) Κέντρο (Διατήρηση μοναρχίας με περισσότερη συμμετοχή πλουσίων)

-          Γ) Αριστερά (σαν το αμερικανικό πολίτευμα)

-          Παράλληλα διαμορφώνονται πολιτικές λέσχες (κάτι σαν κόμματα) όπως οι Ιακωβίνοι και οι Κορδελιέροι, Γιρονδίνοι και κυκλοφορούν φυλλάδια.

ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΓΑΛΛΙΑΣ

Η Συντακτική συνέλευση ψηφίζει το πρώτο σύνταγμα της Γαλλίας (1791) και εγκαθιδρύει τη συνταγματική μοναρχία:Το έθνος ανακηρύσσεται κυρίαρχο και οι εξουσίες διακρίνονται σε:

- Εκτελεστική: ο βασιλιάς και 6 υπουργοί

-  Νομοθετική : η Βουλή (θα προέκυπτε από εκλογές στις οποίες όμως είχαν δικαίωμα ψήφου μόνο όσοι είχαν περιουσία και πλήρωναν φόρους)

- δικαστική : ανεξάρτητη (αφαιρέθηκε από τον βασιλιά)

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ Σοβαρά οικονομικά προβλήματα ώθησαν την επανάσταση στην εθνικοποίηση της περιουσίας του κλήρου. Υποβαθμίστηκαν οι κληρικοί, απαγορεύτηκαν οι συντεχνίες και απεργίες.

- Οι παραπάνω ρυθμίσεις δεν έγιναν αποδεκτές από το βασιλιά, την εκκλησία και κάποιους αριστοκράτες. Προσπαθούν με τη βοήθεια της Αυστρίας και Πρωσίας να διαλύσουν την επαναστατική κυβέρνηση, την ίδια στιγμή που ριζοσπαστικά στοιχεία των λαϊκότερων στρωμάτων (αβράκωτοι) αξιώνουν την έκπτωση του βασιλιά.

- Η Νομοθετική Συνέλευση (όπου επικρατούν οι Γιρονδίνοι) κηρύττει τελικά πόλεμο στην Αυστρία-Πρωσία για να συσπειρώσει το λαό και να εδραιώσει την επαναστατική κυβέρνηση. Ο βασιλιάς χάνει την εκτελεστική δύναμη (Δαντόν)

- Η πατρίδα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και γι’ αυτό: 1) θεσπίζεται καθολική ψηφοφορία 2) Δημεύονται περιουσίες ευγενών 3) Διαχωρίζεται η εκκλησία από το κράτος. Η νίκη κατά των Πρώσων στο Βαλμί(1792) σώζει την επανάσταση.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

-Με εκλογές προκύπτει Συμβατική Συνέλευση, καταργεί τη συνταγματική μοναρχία και εγκαθιδρύει την αβασίλευτη δημοκρατία (1792) για πρώτη φορά στην Ευρώπη. Υιοθετείται νέο ημερολόγιο (έτος Ι της Δημοκρ.-1793)Αποκεφαλισμός βασιλιά και βασίλισσας Μαρίας-Αντουανέτας. Συνέχιση πολέμου με άλλες ευρωπαϊκές χώρες για κατάληψη γαλλικών εδαφών→ προκάλεσε τη συσπείρωση ευρωπαϊκών ηγεμόνων αλλά αντεπαναστατικά κινήματα μέσα στη Γαλλία (οικονομική εξαθλίωση )

-Η Συμβατική συνέλευση για να πατάξει τις αντιδράσεις των εχθρών της επανάστασης (εσωτερικούς-εξωτερικούς) συστήνει την Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας, την Επιτροπή Γενικής Ασφάλειας και επαναστατικά δικαστήρια.

-Επικρατούν τα ριζοσπαστικά στοιχεία στη συμβατική συνέλευση και επιβάλλουν Δικτατορία (περίοδος της Τρομοκρατίας 1793-4): Ροβεσπιέρος: αναδιοργάνωση στρατού, εκτέλεση 40.000 ανθρώπων, λατρεία Ανώτατου Όντος, νέα ονόματα μηνών

-Τα ακραία μέτρα προκάλεσαν αντιδράσεις. Ο Ροβεσπιέρος βρέθηκε στο στόχαστρο και η Συμβατική τον εκτέλεσε μαζί με 20 συνεργάτες του. (1794)

Ραψωδία Α (στ.1-53) σημειώσεις

ΙΛΙΑΔΑ

ΡΑΨΩΔΙΑ Α (1-53)

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

·         1-7 Προοίμιο

·         8-22 Ικεσία Χρύση

·         23-33 Η άρνηση του Αγαμέμνονα

·         34-43 Η προσευχή του Χρύση στον Απόλλωνα

·         43-54 Η τιμωρία του Απόλλωνα στους Αχαιούς (λοιμός)

ΠΡΟΟΙΜΙΟ

1) Επίκληση στη Μούσα- Καλλιόπη (θεόπνευστο έργο, συνδρομή θείου για ένα δύσκολο εγχείρημα) 2) Επιγραμματική παρουσίαση θέματος (μηνις) 3) Χρονική αφετηρία (φιλονικία Αγαμέμνονα- Αχιλλέα) 4) Θέληση κάποιου θεού (Δίας) 5) Παρουσίαση πρωταγωνιστών

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ

1.Επίκληση στη Μούσα 2.Εξαρχής επισημαίνεται το θέμα (μῆνιν-ἄνδρα). 3.Υποδηλώνεται η θέληση κάποιου θεού.(Δίας-Ήλιος) 4.Γίνεται λόγος για την τύχη ανώνυμων ανθρώπων 5.Ο Όμηρος εκφράζει κάποιο προσωπικό σχόλιο ή συνάισθημα.

1.Στην Ιλιάδα θεματικός άξονας είναι η οργή, ενώ στην Οδύσσεια ο άνθρωπος. 2.Ο Αχιλλέας δρα με εγωκεντρισμός, ενώ ο Οδυσσέας με συντροφικότητα (φιλέταιρος) 3.Στην Ιλιάδα ο άνθρωπος υποκινείται από κάποια θεία βούληση, ενώ στην Οδύσσεια έχει ελεύθερη βούληση. 4.Οι βασικοί ήρωες στο προοίμιο της Ιλιάδας είναι επώνυμοι, ενώ στην Οδύσσεια ανώνυμοι. 5. Στην Ιλιάδα δεν υπάρχει η παράκληση στη Μούσα να ξεκινήσει απ’ όπου θέλει την ιστορία.

ΑΦΗΓΗΣΗ

Η αφήγηση αρχίζει in medias res (στη μέση της ιστορίας) δηλαδή ο δημιουργός αρχίζει την ιστορία όχι από την αρχή, αλλά εντοπίζει το κυριότερο σημείο της ιστορίας και αφηγείται τα υπόλοιπα γεγονότα από ένα συγκεκριμένο πρίσμα (π.χ μέσα από το θυμό του Αχιλλέα).

ΗΘΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

Άτη: τύφλωση του ανθρώπινου νου

Ύβρη: ασέβεια, πράξη ενάντια στο θεό

Νέμεση : οργή των θεών

Τίση: τιμωρία των θεών   (O Απόλλωνας τιμωρεί τον Αγαμέμνονα για την ασεβή στάση του.

ΙΚΕΣΙΕΣ

ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ	ΙΚΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΑ
Γονυκλησία (πέφτει στα πόδια του)	Επίκληση
Προσφώνηση	Προσφώνηση
Ευχή	Υπενθύμιση προσφορών
Αίτημα	Αίτημα ως ανταπόδοση προσφορών
Συγκαλυμμένη απειλή	Παράκληση τιμωρίας

ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ ΣΤΗΝ ΙΚΕΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΗ

Ο Αγαμέμνονας με πρωτοφανή σκληρότητα και αναλγησία:

Α)στ.27-29: φοβερίζει και απειλεί τον Χρύση να μην ξαναπατήσει στο ελληνικό στρατόπεδο.

Β)στ.30-32: υπονοεί ποια μοίρα επιφυλάσσεται στην Χρυσηίδα από τον ίδιο.

Γ)στ.33: επαναλαμβάνει την απειλή στο Χρύση με άμεση χειροδικία.

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ-ΤΕΧΝΙΚΕΣ

- Νόμος (σχήμα) των τριών: υπογραμμίζεται το τρίτο στοιχείο σαν πιο σημαντικό (στ.27-28, 31-31, 38-39, 51-52, )

-Αντιθέσεις (στ.35), παρομοιώσεις (στ.48), τυπικά επίθετα (μακροβόλος, θείος, κοίλα, ασημένιο κ.λ.π.),ζωηρές εικόνες, τραγική ειρωνεία(ο Αγαμέμνονας φαίνεται νικητής αλλά δεν ξέρει τι τιμωρία τον περιμένει), προοικονομία , αναχρονισμός (στα μυκηναϊκά χρόνια έθαβαν τους νεκρούς, ενώ στην ομηρική εποχή τους έκαιγαν), ρητορικές ερωτήσεις (στ. 8) ,

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ (ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ)

1) Συνδρομή θεού στην υλοποίηση δύσκολων έργων

2) Διχόνοια Ελλήνων = αιτία πολλών κακών

3) Ασέβεια στο θείο σημαίνει και τιμωρία

4) Πολλές φορές είμαστε πιόνια ανώτερων δυνάμεων

5) Οι γονείς κάνουν τα πάντα για να σώσουν τα παιδιά τους.

6) Η επιστροφή στην πατρίδα είναι μεγάλο ιδανικό για τους ξενιτεμένους

7) Σεβασμός στον ικέτη ιδίως όταν είναι ηλικιωμένος και άνθρωπος του θεού

8) Οι κατάρες των αδικημένων συνήθως πραγματοποιούνται

Ενότητα 1^η  Πατρική δικαιοσύνη

Ἀνὴρ γένει Μάρδος παῖδας εἶχεν ἑπτά.	Ένας άντρας, Μάρδος στην καταγωγή, είχε επτά παιδιά.
Τούτων ὁ νεώτατος κακὰ πολλὰ τοὺς ἄλλους εἰργάζετο.	Από αυτούς ο πιο νέος προκαλούσε πολλά κακά στους άλλους.
Καὶ τὰ μὲν πρῶτα ἐπειρᾶτο αὐτὸν ὁ πατὴρ	Και αρχικά ο πατέρας του προσπαθούσε
ῥυθμίζειν λόγῳ·	να τον συνετίσει με τα λόγια·
ἐπεὶ δὲ οὒκ ἐπείθετο, πρὸς τοὺς δικαστὰς ἤγαγε	επειδή όμως δεν πειθόταν, τον οδήγησε μπροστά στους δικαστές
καὶ ὅσα αὐτῷ ἐτετόλμητο ἀκριβῶς κατηγόρησε,	και τον κατηγόρησε για όσα αυτός είχε αποτολμήσει,
καὶ ᾔτει παρὰ τῶν δικαστῶν ἀποκτεῖναι τὸν νεανίσκον.	και ζητούσε από τους δικαστές να εκτελέσουν το νέο.
Οἱ δὲ ἐξεπλάγησαν	Αυτοί έμειναν έκπληκτοι
καὶ ἀμφοτέρους ἐπὶ τὸν βασιλέα Ἀρταξέρξην ἤγαγον.	και οδήγησαν και τους δυο στο βασιλιά Αρταξέρξη.
Τὰ αὐτὰ δὲ λέγοντος τοῦ Μάρδου, βασιλεὺς ἔφη:	Κι ενώ ο Μάρδος έλεγε τα ίδια, ο βασιλιάς είπε:
«Εἶτα τολμήσεις τὸν υἱὸν ἀποθνῄσκοντα ὑπομεῖναι;»	«Αλήθεια, θα έχεις το θάρρος να αντέξεις να πεθαίνει ο γιος σου;»
Ὁ δὲ ἔφη «πάντων μάλιστα·	Κι αυτός είπε «βεβαιότατα·
ἐπεὶ καὶ ὅταν τῶν φυομένων θριδακινῶν τάς ἐκφύσεις τὰς πικρὰς ἀφαιρῶ,	γιατί και όταν αφαιρώ τις πικρές παραφυάδες που φυτρώνουν στα μαρούλια,
οὐδὲν ἡ μήτηρ αὐτῶν λυπεῖται,	η μητέρα τους καθόλου δε λυπάται,
ἀλλὰ θάλλει μᾶλλον καὶ γλυκίων γίνεται».	αλλά ανθίζει περισσότερο και γίνεται γλυκύτερη.»
Ταῦτα ἀκούσας Ἀρταξέρξης ἐπῄνεσε μὲν τὸν ἄνδρα	Αφού άκουσε αυτά ο Αρταξέρξης, επαίνεσε τον άντρα
καὶ τῶν βασιλικῶν δικαστῶν ἐποίησεν ἕνα,	και τον έκανε ένα από τους βασιλικούς δικαστές,
εἰπὼν ὅτι ὁ περὶ τῶν ἰδίων παίδων	λέγοντας ότι αυτός που για τα παιδιά του
οὕτω δικαίως ἀποφαινόμενος	διατυπώνει τόσο δίκαιες κρίσεις
πάντως καὶ ἐν τοῖς ἀλλοτρίοις ἀκριβής ἔσται δικαστὴς καὶ ἀδέκαστος,	οπωσδήποτε και στις ξένες υποθέσεις θα είναι δίκαιος δικαστής και αδέκαστος,
ἀφῆκε δὲ καὶ τὸν νεανίαν τῆς τιμωρίας,	και απάλλαξε από την τιμωρία το νέο,
ἀπειλῶν αὐτῷ θανάτου,	απειλώντας τον με θάνατο,
ἐὰν ἀδικῶν φωραθῇ ἕτερα.	εάν αποδειχθεί ότι διαπράττει άλλες αδικίες.

Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 1.34 (διασκευή)

© Ελληνικός Πολιτισμός -  Γιάννης Παπαθανασίου

Αμερικανική Επανάσταση (συνοπτικά)

Αμερικανική επανάσταση from iordanaki2

Είδη προτάσεων(δομή-ποιότητα-περιεχόμενο)

Eίδη προτάσεων (δομή-ποιότητα-περιεχόμενο) from iordanaki2