Θέτιδα και Αχιλλέας

ΙΛΙΑΔΑ

ΡΑΨΩΔΙΑ Α (320-431α)

Ακρογιάλι και θάλασσα = τόπος προσευχής

-κατοικία πολλών θεοτήτων (π.χ Θέτιδα)

-Ηρεμία, γαλήνη, απεραντοσύνη

-Καθαρκτικές ιδιότητες

-Στενά συνυφασμένη με τους Έλληνες (θαλασσινός λαός)

Διαφορετική όψη Αχιλλέα:

Στην ενότητα προβάλλεται μια τελείως διαφορετική εικόνα του Αχιλλέα από αυτήν που είδαμε στους προηγούμενους στίχους. Εδώ ο Αχιλλέας κλαίει, θρηνεί, είναι πιο  ανθρώπινος. Εκφράζει το παράπονό του στην μητέρα του σαν μικρό παιδί που έχει πληγωθεί ο εγωισμός του. Θέλει να αποκατασταθεί η τιμή του ως αντιστάθμισμα της σύντομης ζωής του. Να σημειώσουμε ότι για τους ομηρικούς ήρωες το κλάμα και η έκφραση της αδυναμίας αλλά και η ανάγκη για παρηγοριά είναι κάτι φυσιολογικό και όχι ντροπιαστικό (π.χ Οδυσσέας στο νησί της Καλυψώς).

Γιατί ο Αχιλλέας βάζει πάνω απ’ όλα την προσωπική του τιμή και όχι το κοινό συμφέρον;

1)Ακόμα δεν έχει διαμορφωθεί ελληνική εθνική συνείδηση (π.χ ένα κράτος για το όποιο μάχομαι με σθένος). Αντίθετα κάθε βασίλειο ανταγωνίζονταν το άλλο.

2) Η τιμή των ηρώων είναι το υψηλότερο ιδανικό που συνδέεται με την τόλμη, τη δόξα και την αξιοπρέπεια. Η προσβολή της μέχρι και σήμερα (σε κάποια μέρη της Ελλάδας) θεωρείται ζήτημα ζωής ή θανάτου.

Ποιος τιμωρείται πραγματικά;

Ο Αχιλλέας βαριά πληγωμένος και προσβεβλημένος αποσύρεται από τον πόλεμο και ζητάει απεγνωσμένα εκδίκηση και δικαίωση για την ταπείνωση που υπέστη από τον Αγαμέμνονα αλλά και από όλους τους Αχαιούς. Στην πραγματικότητα όμως τιμωρεί τον εαυτό του καθώς:

1)Καταδικάζει τον ίδιο σε απραξία και αδράνεια (σε αντίθεση με τον εκρηκτικό και δυναμικό χαρακτήρα του).

2) Στερείται την ικανοποίηση της νίκης αλλά και την επιβράβευση, ηθική και υλική (λάφυρα, τιμές, βραβεία)

3)Αποσύρεται και απομονώνεται από τις συνελεύσεις των Αχαιών.

Ανθρωπομορφισμός Θέτιδας:

Ανθρώπινα χαρακτηριστικά : Σαν αφοσιωμένη μητέρα, σπεύδει να ακούσει υπομονετικά και να βοηθήσει το παιδί της, συμπάσχει με αυτό, κλαίει, στεναχωριέται, δείχνει στοργή και τρυφερότητα, υπόσχεται να βοηθήσει χωρίς να αμφισβητεί το δίκιο του και παραπονιέται για τη μοίρα του.

Θεϊκές ιδιότητες: Ακούει από τα βάθη του ωκεανού την έκκληση του Αχιλλέα, αναδύεται με τρόπο παραμυθικό από τη θάλασσα, γνωρίζει τι έχει συμβεί στο γιο της αλλά και τι θα του συμβεί στο μέλλον, είναι ενήμερη για το πού βρίσκονται οι θεοί και αναλαμβάνει να ανέβει στον Όλυμπο για να ζητήσει από το Δία την τιμωρία των Αχαιών. Τέλος, λύτρωσε στο παρελθόν τον Δία.

Γιατί η Θέτιδα είναι η πιο κατάλληλη για να μεταφέρει το αίτημα;

1)Με τη θεική της ιδιότητα έχει πρόσβαση στο παλάτι του Δία.

2) Είναι η μητέρα του Αχιλλέα και θέλει να διεκδικήσει το δίκιο του.

3) Σύμφωνα με το κανόνα της Προσφοράς και της ανταπόδοσης, ο Δίας χρωστάει ευγνωμοσύνη στη Θέτιδα γιατί κάποτε τον είχε σώσει.

Ωστόσο ο Αχιλλέας της υποδεικνύει τη τυπική στάση ικεσίας, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η μεσολάβησή της.

Προοικονομίες:

Στ.354-355èΟ Αχιλλέας θα ζητήσει από τη Θέτιδα μεσολάβηση στο Δία.

Στ. 396 κ.ε èΠιθανή ικανοποίηση αιτήματος εξαιτίας της υποχρέωσης που έχει ο Δίας στη Θέτιδα.

Στ. 408è Ικεσία Θέτιδας στον Δία

Στ. 410-413èΉττες των Αχαιών και τιμωρία του Αγαμέμνονα.

Στ. 428èΕπιστροφή των θεών

Επιβράδυνση:

1)Στους στίχους 365-393 έχουμε μια αναδιήγηση των γεγονότων που έχουν συμβεί (και μάλιστα ενώ η Θέτιδα, ως θέα, τα γνωρίζει) από το στόμα του Αχιλλέα που λειτουργεί ως επιβράδυνση. Με αυτήν:

-τονίζεται το μέγεθος του πόνου του Αχιλλέα.

-φανερώνεται η ανάγκη του ήρωα να διηγηθεί τα γεγονότα από τη δική του σκοπιά, ψάχνοντας απεγνωσμένα το δίκιο του.

-Φωτίζονται κάποια σημεία της ιστορίας (π.χ Ηετίωνας)

-παρατείνεται η αγωνία του ακροατή και προκαλείται συγκινησιακή φόρτιση, καθώς ξαναζεί τα προηγούμενα γεγονότα.

-Προβάλλεται πιο έντονα η οικογενειακή ατμόσφαιρα (ο γιος που λέει τα παράπονά του στη μητέρα του)

2) Στους στίχους 424-428 έχουμε επίσης επιβράδυνση των γεγονότων με την 12ήμερη απουσία των θεών η οποία:

- Καθυστερεί τη συνάντηση Θέτιδας-Δία

- Εντείνει τον θυμό, την ανυπομονησία (για εκδίκηση) αλλά και την πλήξη του Αχιλλέα μακριά από τον πόλεμο

-Παρατείνει την αγωνία των ακροατών ή αντίθετα είναι μια ανάπαυλα της έντασης .