ΡΑΨΩΔΙΑ Ζ (στ.369-529)

ΕΚΤΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ

ΓΕΝΙΚΑ

Σ’ αυτήν την ενότητα μας ο Όμηρος μας παρουσιάζει το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα "συζυγικής ομιλίας". Αποτελεί ίσως το πιο ανθρώπινο και συγκινητικό επεισόδιο της Ιλιάδας, μια όαση μέσα στη δίνη του πολέμου. Σ’ αυτήν την τελευταία συνάντηση του Έκτορα και της Ανδρομάχης έχουμε έντονο τον ομηρικό ανθρωπισμό (παρουσίαση ανθρώπινης πλευράς ηρώων-πολεμιστών).

ΑΣΤΟΧΑ ή ΑΣΚΟΠΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (στ. 378-380 και 383-387)

Είναι μοτίβο που συναντούμε συχνά και στη δημοτική μας ποίηση. Έχουμε ένα πρόσωπο που υποβάλλει διαζευκτικά ερωτήματα για υποτιθέμενες λύσεις στην απορία του και ευθύς αμέσως το ερωτώμενο πρόσωπο απορρίπτει ένα ένα τα ερωτήματα μέχρι να δώσει εμφαντικά την ορθή απάντηση.

ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ (στ. 401 και 506-513)

Ανήκει στα κυριότερα εκφραστικά μέσα του Ομήρου, γιατί δίνουν ζωντάνια, παλμό και δύναμη στην αφήγηση. Επίσης μας βοηθούν να συλλάβουμε εναργέστερα  μια κατάσταση και ξεκουράζουν από μια μονότονη αφήγηση. Διακρίνονται σε:

- Σύντομες που δεν ξεπερνούν το μισό στίχο

- Εκτενέστερες που καλύπτουν έναν ή περισσότερους στίχους. Σε αυτές διακρίνουμε δύο μέρη: α) αναφορικό (όπως…..)β)δεικτικό (έτσι και…..). Ανάμεσα τους αναζητούμε τον κοινό όρο που τους ενώνει. Στην προκειμένη περίπτωση ο Πάρης παρομοιάζεται με υπερήφανο άλογο (κοινός όρος= περηφάνια, ταχύτητα, λάμψη)

ΘΕΣΜΟΙ- ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1) Τύχη γυναίκας και παιδιού στον ομηρικό πόλεμο (στ.455-459): μετά το θάνατο του άνδρα πολεμιστή η γυναίκα και το παιδί αιχμαλωτίζονται και γίνονται δούλοι .

2) Θέση της γυναίκας στην ομηρική κοινωνία (στ.490-494): πρέπει να ασχολείται με γυναικείες εργασίες μέσα στο σπίτι όπως πχ. αργαλειό και να μην παίρνει πρωτοβουλίες σε θέματα που αφορούν μόνο τους άνδρες πχ πόλεμος.

3) Τιμή (στ.459-465) : καλύτερα ένας ευκλεής θάνατος παρά μια ατιμασμένη ζωή.

4) Ανδρεία- χρέος για την πατρίδα (στ.441-446) : ο ομηρικός ήρωας έχει ύψιστο ιδανικό την υπεράσπιση της πατρίδας και μετά ακολουθεί η οικογένεια. Ο ομηρικός ήρωας πολεμά για την τιμή (ενώ ξέρει ότι θα πεθάνει) όχι για τη νίκη. Έτσι μόνο εξασφαλίζει την υστεροφημία του ( οποία κληρονομούν οι επόμενες γενιές του), διατηρεί και επαυξάνει αυτή των προγόνων του.

5) Ομηρική αιδώς(441-446): όποιος δεν εκτελεί το χρέος για την πατρίδα του αισθάνεται ντροπή και φόβο ατίμωσης (αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν).

6) Μοίρα(στ. 487-489): κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα.

7) Ομηρική νίκη (στ.417): για να ολοκληρωθεί μια νίκη έπρεπε ο νικητής να γυμνώσει το νεκρό αντίπαλο του και να του αφαιρέσει τα όπλα (ύψιστη ατίμωση). Παρ΄ όλα αυτά ο Αχιλλέας υπήρξε ιπποτικός με τον πατέρα της Ανδρομάχης, όχι όμως και με τον Έκτορα του οποίου το άψυχο σώμα διέσυρε παντού.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ

- Στοργή προς την οικογένεια (γυναίκα, παιδί, γονείς, αδέλφια)

- Ακόμα και ο πιο σκληρός πολεμιστής λυγίζει μπροστά στην όψη του παιδιού του.

-Πολλές φορές γινόμαστε εφευρετικοί (ψάχνουμε απεγνωσμένα λύσεις) προκειμένου να σώσουμε τον εαυτό μας ή κάποιον αγαπημένο μας.

ΕΠΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ

ΣΤ. 406 κ.εξ: Η Ανδρομάχη δεν ξέρει ότι όντως θα μείνει χήρα και το παιδί της θα καταλήξει ορφανό.

Στ. 432: Ο Έκτορας θα φονευθεί πράγματι από τον Αχιλλέα.

Στ. 454 κ.εξ.:Η Ανδρομάχη αγνοεί την τραγική της μοίρα (σκλάβα)

Στ. 475 κ.εξ.: Ο Αστυάνακτας θα έχει και αυτός τραγικό τέλος.

ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ

ΕΚΤΟΡΑΣ: Παρουσιάζεται ως ώριμος, σοβαρός, υπεύθυνος ηγέτης. Τρυφερός, στοργικός  σύζυγος και πατέρας που αγωνιά για την τύχη της οικογένειάς του. Πάνω απ ‘ όλα όμως βάζει την τιμή και την πατρίδα.

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ: σοβαρή, τρυφερή, άψογη σύντροφος και άριστη μητέρα. Λαχταράει μη πάθει κάτι ο σύζυγος της. Εφευρετική και έξυπνη όταν προτείνει το σχέδιο της στον Έκτορα. Κατανοεί τέλος την άποψη του άνδρα της και τη δέχεται με λύπη.