Επιχείρημα-Θεωρία

ΘΕΩΡΙΑ

Επιχείρημα ονομάζεται κάθε λογικός συλλογισμός ή σειρά συλλογισμών που χρησιμοποιούμε για υποστηρίξουμε τις θέσεις μας ή για να αντικρούσουμε τις θέσεις κάποιου άλλου και να καταλήξουμε σε ένα αιτιολογημένο συμπέρασμα.

✔ Η χρήση επιχειρημάτων βοηθάει:

• να καταλάβουμε ποιες θέσεις είναι ορθότερες ή σημαντικότερες από άλλες

• να πείσουμε τους άλλους για την ορθότητα των θέσεών μας.

Στοιχεία του επιχειρήματος και μελέτη επιχειρημάτων

❏ Επιχειρήματα χρησιμοποιούμε σε καθημερινές συζητήσεις και διαλόγους, σε διαπραγματεύσεις, σε επίσημα κείμενα, σε άρθρα εφημερίδων, σε επιστημονικά κείμενα κ.λπ.

✔ Όταν συνθέτουμε ένα επιχειρηματολογικό κείμενο, ακολουθούμε συνήθως την εξής δομή:

Α. Εισαγωγή: εκφράζουμε τη θέση μας για ένα θέμα

Β. Δεδομένα: χρησιμοποιούμε επιχειρήματα και τεκμήρια (αποδείξεις) για να στηρίξουμε τη θέση μας

Γ. Ανασκευή: αντικρούουμε αντίθετες θέσεις-επιχειρήματα

Δ. Κατάληξη: εκφράζουμε την τελική μας θέση, το συμπέρασμα ή τις προϋποθέσεις-συνθήκες που πρέπει να υπάρχουν για να ισχύσει η θέση αυτή.

✔ Στα απλά είδη επιχειρημάτων ανήκουν:

α. τα επιχειρήματα με παραδείγματα-τεκμήρια,

π.χ. «Το περιβαλλοντικό κόστος των μεταφορών στην Αθήνα είναι υψηλότερο από παντού. Το μεταφορικό μέσο με το υψηλότερο περιβαλλοντικό κόστος είναι το πετρελαιοκίνητο ταξί· για κάθε χιλιόμετρο που διανύει ο επιβάτης του επιβαρύνεται με 0,60 ευρώ! Ακολουθούν το συμβατικό αυτοκίνητο με 0,15 ευρώ ανά επιβατοχιλιόμετρο, το πετρελαιοκίνητο λεωφορείο με 0,06 ευρώ, το βενζινοκίνητο καταλυτικό αυτοκίνητο με 0,014 ευρώ, το αυτοκίνητο υγραερίου με 0,013 ευρώ, το μετρό με 0,004 ευρώ, ενώ το τρόλεϊ έχει σχεδόν μηδενικό κόστος».

Στο παραπάνω απόσπασμα ο συγγραφέας, για να στηρίξει τη θέση του ότι το περιβαλλοντικό κόστος των μεταφορών στην Αθήνα είναι υψηλότερο από παντού, χρησιμοποιεί επιχειρήματα με παραδείγματα-τεκμήρια (παραθέτει στοιχεία για το κόστος κάθε μεταφορικού μέσου).

β. τα επιχειρήματα με αιτίες (αιτιολόγηση)

π.χ. «Είναι προτιμότερο να ενημερωνόμαστε από τις εφημερίδες, γιατί σ’ αυτές υπάρχουν πραγματικές ειδήσεις, που παρουσιάζονται με τρόπο ψύχραιμο και αντικειμενικό, ενώ παράλληλα περιέχουν αναλύσεις και κριτική των γεγονότων»

Στο παραπάνω απόσπασμα ο συγγραφέας στηρίζει τη θέση του ότι είναι προτιμότερο να ενημερωνόμαστε από τις εφημερίδες, χρησιμοποιώντας επιχειρήματα με αιτίες (αιτιολόγηση).

► Όσον αφορά τη γλώσσα των επιχειρηματολογικών κειμένων παρατηρούμε:

 α. τη χρήση ρητορικών ερωτήσεων (π.χ τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος για το περιβάλλον; Θέτω μια ερώτηση χωρίς να περιμένω απάντηση από τον δέκτη ή την απαντάω εγώ ίδιος παρακάτω με επιχειρήματα. Έτσι δίνω ζωντάνια στον λόγο μου, προβληματίζω τον αναγνώστη και του εφιστώ την προσοχή)

β. την επανάληψη στοιχείων δομής ή περιεχομένου (όταν θέλω να τονίσω κάτι. Ωστόσο προσέχω να τα διατυπώνω κάπως διαφορετικά για να μην κάνω βαρετές επαναλήψεις)

γ. τη χρήση συνδετικών λέξεων ή φράσεων που:

-      δηλώνουν ανάλογη σημασία: επίσης, συνεπώς, φυσικά, με αποτέλεσμα κ.ά.

-      εκφράζουν πιθανότητα: μπορεί, ενδέχεται, είναι δυνατόν, πιστεύω, υποθέτω κ.ά.

-      που εκφράζουν δεοντολογία (κάτι που πρέπει να γίνει): πρέπει, χρειάζεται, κρίνεται απαραίτητο, επιτρέπεται κ.λ.π

ΑΣΚΗΣΗ

Αφού άκουσα τις απόψεις όλων, γράφω και αιτιολογώ με επιχειρήματα τη δική μου άποψη σε μια παράγραφο με θεματική πρόταση:

• Α επιλογή «Μου αρέσει να κατοικώ σε πόλη». •

 Β επιλογή «Μου αρέσει να κατοικώ σε χωριό».