ΠΑΡΟΔΟΣ (192-288)

ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ

ΠΑΡΟΔΟΣ (στ. 192-288)

Μορφή (κατά ποσόν μέρη)

- Προωδός (192-195), εισαγωγικοί στίχοι που τραγουδά η Ελένη με μουσικό όργανο.

- Κομμός (196-288),θρηνητικό τραγούδι μεταξύ του χορού και ενός ή δύο ηθοποιών. Εδώ ο κομμός της Ελένης ξεκινά με αφορμή το θάνατο του Μενελάου (έτσι πιστεύει)

(α’ στροφή-ά αντιστροφή/ β΄στροφή- β΄αντιστροφή / επωδός)

- Διαλογική σκηνή (289-371), (291-234 Ρητορικός μονόλογος Ελένης)

- Αμοιβαίο άσμα (372-436), τραγουδούν εναλλάξ η Ελένη και ο χορός.

Η παραπάνω δομή της Παρόδου αντιστοιχεί στη συναισθηματική πορεία της ηρωϊδας : οδύνη,απελπισία (κομμός), διαμαρτυρία, παράπονο (ρητορικός μονόλογος), αγωνία και πάθος (αμοιβαίο)

ΧΟΡΟΣ

Α) Ο χορός αποτελείται από Ελληνίδες γυναίκες αιχμάλωτες από βαρβαρικό καράβι. Αυτή η επιλογή γίνεται από τον ποιητή γιατί ως γυναίκες κατανοούν τα προβλήματα της Ελένης, συνδέονται με παράλληλες καταστάσεις αρπαγής και αιχμαλωσίας, και ως ελληνίδες συνδέονται συναισθηματικά με την Ελένη ως εξόριστες σε ξένο τόπο. Ακόμα προέρχονται από τον ίδιο πολιτισμό, δεν είναι δεμένες με το βασιλιά και ξέρουν πρόσωπα και πράγματα της Ελλάδας. Επιπλέον είναι οι μόνες που ξέρουν για το είδωλο της Ελένης κι έτσι της συμπονούν περισσότερο.

Β) Σε όλο τον κομμό και στην επωδό επαναλαμβάνονται όσα έχουν αναφερθεί στον πρόλογο. Αυτή η επανάληψη είναι κάτι που κάνει συχνά ο Ευριπίδης, γιατί : α) πίστευε ότι είναι ευχάριστο σ’ αυτόν που δυστυχεί ν’ ανακοινώνει πολλές φορές τις συμφορές του, β) με τις επαναλήψεις προστίθεται κάθε φορά και κάτι διαφορετικό ή παρερμηνεύονται στοιχεία (όπως για το θάνατο του Μενελάου). Έτσι προωθείται η εξέλιξη του μύθου σε εσωτερικό – ψυχολογικό επίπεδο.

Γ) Το ήθος του χορού: ο χορός συμπαθεί την ηρωίδα. Αυτό φαίνεται από : α) ο χορός επιβεβαιώνει ότι η Ελένη πάσχει άδικα από δυνάμεις που προκαθορίζουν τη ζωή του ανθρώπου και δεν ελέγχονται, β) συγκεφαλαιώνει τις περασμένες και τις μελλούμενες συμφορές της Ελένης με εκφράσεις που δείχνουν τον οίκτο του γι’ αυτήν, γ) συμπάσχει μ’ αυτήν.

ΔΙΑΝΟΙΑ (που τα ξαναείδαμε και στον πρόλογο) :

α) Ο πόλεμος γίνεται χωρίς πραγματική αιτία

β) Η έννοια του ειδώλου της Ελένης και των καταστροφών του

γ) Η μοίρα και οι παρεμβάσεις των θεών

δ) Η αμφισβήτηση της αξιοπιστίας των θεϊκών αποφάσεων

ε) Η έννοια της τιμής στην ηρωική ηθική                                         

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΧΟΡΟ

·         Οι υποκριτές ήταν μόνο άνδρες, οι οποίοι υποδύονταν και τα γυναικεία

πρόσωπα. Εκτός όμως από τους τρεις υποκριτές, εμφανίζονταν και ο χορός.Το χορό των αποτελούσαν στην αρχή 12 μέλη, τα οποία ο Σοφοκλής αύξησε σε 15, όσα και έμειναν τελικά. Όλοι φορούσαν προσωπεία γι’ αυτό και έδιναν ιδιαίτερη σημασία στις κινήσεις του σώματος και στη χροιά της φωνής μιας και η έκφραση του προσώπου δεν ήταν δυνατή.

·         Τα μέλη του χορού αποτελούσαν ένα ομοιογενές σύνολο (με απλή σκεύη

ενδυμασία και ίδια προσωπεία) συνήθως γυναίκες ή γέροντες (ΠΡΟΣΟΧΗ άνδρες!) αλλά λειτουργούν σαν ένα ηθοποιό (μια φωνή)

·         Η επιλογή γυναικών ή γερόντων δεν είναι τυχαία (εδώ στην Ελένη, Ελληνίδες

αιχμάλωτες): α) ο χορός δεν έπρεπε να διαθέτει μεγάλο κύρος και δύναμη β) δεν έπρεπε να επηρεάζει τις εξελίξεις γ) να μην παρεμβαίνουν δυναμικά δ) θα πρέπει να προσδίδουν ώριμη στοχαστικότητα (γέροντες) , ευσυγκινησία και έντονη παθητικότητα (γυναίκες)