ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ

Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ  2η ΣΚΗΝΗ (στ. 731—840)

• Στ. 736-772: Η Ελένη αφηγείται τις συμφορές τις στο Μενέλαο (την αρχή
  του κακού και την κατάσταση που επικρατεί στη Σπάρτη). Μάλιστα
  η απάντηση της στους στίχους 736-738 δεν αντιστοιχεί στην ερώτηση του Μενέλαου (στ. 728 Πώς σ’ άρπαξαν από το παλάτι, πες μου). Απλώς αισθάνεται για άλλη μια φορά την ανάγκη να αποκαταστήσει την τιμή της.
• Στ. 739/ 765/796: Δικαίωση της Ελένης και αποκατάσταση της αξιοπρέπειας
• Στ. 767-772: Προβάλλονται οι δύο βασικές ιδέες του έργου, δηλαδή η
  αγάπη για την πατρίδα και η συζυγική πίστη.

• Στ. 782: Αντιπολεμικό μήνυμα / κεντρική ειρωνεία του έργου.
• Στ. 815-819: Προοικονομούνται μελλοντικά γεγονότα –φόβος/έλεος
• Στ. 831: Ρητορικό σχήμα προαπάντησις→ το να αποδίδει κάποιος στο συνομιλητή του μια πιθανή ερώτηση ή αντίρρηση. (εδώ δικαιολογία των μάντεων όταν αποτύγχαναν να προβλέψουν το μέλλον).
  Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΥ
  1) Η εμφάνιση και τα νέα του οδηγούν στην ολοκλήρωση της αναγνώρισης.
  2) Αποκαθιστά και αυτός την τιμή της Ελένης
  3) Ως εκπρόσωπος των Ελλήνων καταδικάζει και αυτός τον πόλεμο.
  4) Αποτελεί τη «φωνή» του Ευριπίδη, εκφράζοντας τις ιδέες του για διάφορα θέματα (βλ. παρακάτω). Μάλιστα ο Ευριπίδης χρησιμοποιεί έναν απλό άνθρωπο γιατί συνηθίζει να εξυψώνει τα δευτερεύοντα πρόσωπα και να κατεβάζει από τα βάθρα τους ήρωες.
  ΔΙΑΝΟΙΑ (Ευριπίδης ο από σκηνής φιλόσοφος)
  Μέσα από τους δυο μονολόγους του Αγγελιαφ. απηχούνται οι εξής απόψεις:
  α) για το θείο (τύχη, μοίρα, ανώτερης δύναμης:  τονίζεται το απρόβλεπτο της θεϊκής δράσης και το ευμετάβλητο της τύχης (σχόλια στίχων 786, 787-8)
  β) για τη δουλεία: Ο Ευριπίδης, χωρίς να απορρίπτει τη δουλεία, εκφράζει μια προοδευτική για την εποχή του άποψη. Ότι παρά τη σωματική δουλεία υπάρχει ψυχική και πνευματική ελευθερία. (ευγένεια-ήθος). Επίσης, διαχωρίζεται ο καλός δούλος από τον κακό
  γ) για τη μαντική τέχνη: αμφισβητεί το κύρος των μάντεων (φιλάργυροι, ψεύτες) . Δυσπιστία, περιφρόνηση στην παραδοσιακή θρησκεία. Εκφράζει το κλίμα της εποχής του μετά την πανωλεθρία των Αθηναίων στη Σικελική εκστρατεία πάρα την ενθάρρυνση των μάντεων και των χρησμών.
  Δ) Πίστη στον ορθό λόγο: απαλλαγή από προκαταλήψεις, πίστη στη λογική/ευβουλία (σοφιστές).
  Ε) Αντιπολεμικό μήνυμα: στ 782
  Η προσωπικότητα του αγγελιοφόρου (Ήθος)
  Συμμετέχει ενεργά, ρωτά για τα γεγονότα και έχει άποψη. Δεν είναι κοινός σκλάβος, είναι πρόσωπο οικείο στο Μενέλαο και έμπιστος σύντροφος. Δεν υποτάσσεται δουλοπρεπώς στον κύριό του αλλά τον υπηρετεί, τον σέβεται με ελεύθερη βούληση και συμπάσχει σε χαρά και λύπη. Διαθέτει εσωτερική ελευθερία. Είναι θυμόσοφος(τάση λαικών προσώπων να φιλοσοφούν). Σε κάποια σημεία όμως φλυαρεί και περιαυτολογεί.
  Χωρισμός ενοτήτων στις αγγελικές ρήσεις:
  1^η αγγελική ρήση (786-810)
  Στ.786-791: To ευμετάβλητο του θείου και της τύχης
  Στ.791-803:Το παράδειγμα του Μενέλαου και της Ελένης.
  Στ.803-810: Οι απόψεις του Αγγελιαφόρου για το σωστό δούλο
  2^η αγγελική ρήση (822-837)
  Στ.822-827: Καταδίκη της μαντικής.
  Στ.827-832:Το παράδειγμα του μάντη Κάλχα.
  Στ.832-837: Το σωστό μυαλό οδηγός στη ζωή των ανθρώπων.
  Συμπέρασμα: Ακολουθούν παρόμοια πορεία ανάπτυξης (θεωρητική τοποθέτησηèπαράδειγμα=> γενική διαπίστωση)
  Αποφθεγματικές φράσεις (γνωμικά)
  - Πρέπει όσα μας δίνουν καλά ή κακά, οι θεοί να ακούμε (στ. 731-2)
  - Δεν έχει πάντα η τύχη σιγουριά (στ. 791)
  - σωστό μυαλό και νους, να σοφός μάντης (στ. 837)
  - Άμα κερδίσεις τους θεούς…μπάσει (στ. 839-840)
                                  
  Πυρομαντεία                                                      Μαντείο των Δελφών (Πυθία)