Οριστική-επαναληπτική αντωνυμία

Οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία αὐτός, αὐτή, αὐτό

Ενικός αριθμός Ονομαστική-αὐτός-αὐτή-αὐτό Γενική-αὐτοῦ-αὐτῆς-αὐτοῦ Δοτική-αὐτῷ-αὐτῇ-αὐτῷ Αιτιατική-αὐτόν-αὐτήν-αὐτό Κλητική------

Πληθυντικός αριθμός Ονομαστική-αὐτοί-αὐταί-αὐτά Γενική-αὐτῶν-αὐτῶν-αὐτῶν Δοτική-αὐτοῖς-αὐταῖς-αὐτοῖς Αιτιατική-αὐτούς-αὐτάς-αὐτά Κλητική------

 

Η αντωνυμία αὐτός, αὐτή, αὐτό στην αρχαία ελληνική είναι οριστική ή επαναληπτική.

1. Οριστική είναι η αντωνυμία αὐτός (σε όλες τις πτώσεις), όταν χρησιμοποιείται για να ορίσει κάτι (δηλ. να το ξεχωρίσει από άλλα), π.χ.

Α) Τὴν στρατείαν αὐτός Ξέρξης ἤγαγε

( = μόνος του ο Ξέρξης, αὐτός ο ίδιος και όχι άλλος)

Β)Ἒσωσε καὶ αὐτὸν καὶ τοὺς παῖδας (= και αυτόν τον ίδιο και τα παιδιά)

 

2. Επαναληπτική είναι η αντωνυμία αὐτός (μόνο στις πλάγιες πτώσεις), όταν χρησιμεύει για να επαναλάβει κάτι που γι' αυτό έγινε λόγος πρωτύτερα. Με τέτοια σημασία η αντωνυμία αὐτός στις πλάγιες πτώσεις χρησιμοποιείται στη θέση της προσωπικής αντωνυμίας του γ' προσώπου, π.χ.

Α)Βασιλεὺς καὶ οἱ μετ' αὐτοῦ (δηλ. τοῦ βασιλέως) καὶ οἱ σὺν αὐτῷ (δηλ. τῷ βασιλεῖ)

Β)Κῦρον μεταπέμπεται ἀπὸ τῆς ἀρχῆς, ἧς αὐτὸν (δηλ. τὸν Κῦρον) σατράπην ἐποίησε.

Γ)Πολλὰ καὶ δεινὰ συνειδὼς Σίμωνι, ὦ βουλή, οὐκ ἄν ποτ' αὐτὸν εἰς τοσοῦτον τόλμης ἡγησάμην ἀφικέσθαι (: αν και ξέρω, βουλευτές, ότι ο Σίμωνας έχει κάνει πολλά και φοβερά πράγματα, δεν πίστευα όμως ότι θα έφτανε ποτέ αυτός σε τέτοιο σημείο θράσους.)

 Η αντωνυμία αὐτός, όταν εκφέρεται μαζί με το άρθρο, σημαίνει ταυτότητα, ὁ αὐτὸς = ο ίδιος, π.χ.

Π.χ Τὴν Ἀττικὴν ἄνθρωποι ᾤκουν οἱ αὐτοὶ ἀεί (= οι ίδιοι πάντοτε)

 

Η οριστική ή επαναληπτική αντωνυμία στη Ν.Ε.

Στη Ν.Ε. ως οριστική αντωνυμία χρησιμοποιούνται τα επίθετα ίδιος και μόνος, π.χ.

Μας φιλοξένησε ο ίδιος ο διευθυντής. Μόνοι μας πήγαμε.

Ως επαναληπτική αντωνυμία χρησιμοποιείται ο αδύνατος τύπος του γ' προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας, π.χ.

Όταν φανεί ο Γιώργος πες του να έρθει να με βρει.