ΕΝΟΤΗΤΑ 4^Η (ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ)

Καθηγήτρια: Ιορδανάκη Μαρία

1)Τα επίθετα κατά την κλίση τους φυλάγουν τον τόνο στη συλλαβή που τονίζεται η ονομαστική ενικού του αρσενικού π.χ έτοιμος,έτοιμη,έτοιμων,έτοιμα,έτοιμους κ.λ.π.

2) Όσα επίθετα πριν από την κατάληξη –ος του αρσενικού έχουν σύμφωνο πριν την κατάληξη και τα οξύτονα ή προπαροξύτονα που έχουν φωνήεν πριν την κατάληξη (ΟΧΙ όμως ι,υ,ει,οι) κάνουν το θηλυκό σε –ή. Π.χ ο καλός-η καλή –το καλό, ο δυνατός-η δυνατή-το δυνατό,δίκαιος-δίκαιη-δίκαιο,όγδοος-όγδοη-όγδοο,στερεός-στερεή-στερεό.

3)Κάνουν το θηλυκό σε –α : α) Όλα τα επίθετα με χαρακτήρα(το τελευταίο γράμμα πριν την κατάληξη) φωνήεν τονισμένο  Π.χ αθώος/αθώα, νέος/νέα,κρύος/κρύα,αστείος/αστεία. Β) όλα τα επίθετα σε –ιος,-ειος,-οιος,-υος π.χ άγριος/άγρια, τέλειος/τέλεια, όμοιος/όμοια, αλληλέγγυος/αλληλέγγυα. γ)τα επίθετα γκρίζος,πανούργος, σκούρος, στείρος.

4) Μερικά επίθετα σε –ος έχουν ουσιαστικοποιηθεί. Σε αυτήν την περίπτωση ακολουθούν τους κανόνες τονισμού των ουσιαστικών.

Π.χ το κρεβάτι του άρρωστου παιδιού, τους άρρωστους ανθρώπους ΑΛΛΑ η καρδιά του αρρώστου, φροντίζω τους αρρώστους,

5) ΠΡΟΣΟΧΗ στην κλίση των θηλυκών σε –ια (π,χ γλυκιά). Στον πληθυντικό φεύγει το –ι (η γλυκιά, της γλυκιάς, τη γλυκιά, γλυκιά ΑΛΛΑ οι γλυκές, των γλυκών τις γλυκές, γλυκές).

6) Τα επίθετα σε –υς – ιά – ύ και τα σε ής –ιά –ί (π.χ βαθύς, βαθιά, βαθύ και σταχτής, σταχτιά σταχτύ κλίνονται ως εξής:

Ο βαθύς (του βαθύ/ βαθιού) τον βαθύ βαθύ	η βαθιά της βαθιάς τη βαθιά βαθιά	το βαθύ (του βαθιού) το βαθύ βαθύ
οι βαθιοί (βαθείς) των βαθιών τους βαθιούς (βαθείς) βαθιοί (βαθείς)	οι βαθιές των βαθιών τις βαθιές βαθιές	τα βαθιά των βαθιών τα βαθιά βαθιά
Ο σταχτής του σταχτιού/σταχτή τον σταχτή σταχτή	η σταχτιά της σταχτιάς τη σταχτιά σταχτιά	το σταχτί (του σταχτιού) το σταχτί σταχτί
οι σταχτιοί των σταχτιών τους σταχτιούς σταχτιοί	οι σταχτιές των σταχτιών τις σταχτιές σταχτιές	τα σταχτιά των σταχτιών τα σταχτιά σταχτιά

ΑΝΩΜΑΛΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

1.Ο ΠΟΛΥΣ, Η ΠΟΛΛΗ, ΤΟ ΠΟΛΥ

Για να ξεχωρίσεις πότε είναι επίθετο και πότε επίρρημα (άκλιτο “πολύ”), να θυμάσαι ότι:

• Όταν το πολύ βρίσκεται μπροστά από ουσιαστικό, είναι επίθετο

Π. χ. Έκανε πολύ θόρυβο. Έχει πολλή κίνηση. Τρώω πολλή ζάχαρη.

• Όταν βρίσκεται μπροστά από επίρρημα ή από επίθετο, είναι επίρρημα και σχηματίζει μαζί με το επίθετο ή το επίρρημα τον υπερθετικό βαθμό τους

Π. χ. Η έκθεση ήταν πολύ καλή. Είναι πολύ όμορφη γυναίκα.

2. ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ –ΗΣ,-ΗΣ,ΕΣ  (ο διαρκής, η διαρκής, το διαρκές)

ονομαστική	διαρκής	διαρκής	διαρκές
γενική	διαρκούς	διαρκούς	διαρκούς
αιτιατική	διαρκή	διαρκή	διαρκές
κλητική	διαρκή(ς)	διαρκής	διαρκές
πτώση	πληθυντικός
ονομαστική	διαρκείς	διαρκείς	διαρκή
γενική	διαρκών	διαρκών	διαρκών
αιτιατική	διαρκείς	διαρκείς	διαρκή
κλητική	διαρκείς	διαρκείς	διαρκή